وزن اکثریت جامعه امریکا بیش از حد لازم است. در واقع، چاقی در ایالات متحده به مرز اپیدمی (همهگیری) رسیده است. بیش از نصف، جمعیت امریکا وزنی بیش از حد طبیعی دارند و از هر چهار نفر یکی چاق است. چاقی در دوران کودکی هم پیش از هر زمان دیگری ملاحظه میشود.بمباران تبلیغاتی که شما را ترغیب به خوردن میکنند و نیز گسترش کارهای کم تحرک و فعالیتهای تفریحی، افزایش وزن کار چندان دشواری نخواهد بود.از یک حدی که بگذرد، چربی در بدن میتواند سلامتی شما را به مخاطره بیندازد. هرچه وزن شما بالاتر میرود مشکلات پیش روی شما برای حفظ سلامتی و طول عمر هم بیشتر میشود. وزن زیاد میتواند منجر به بیماری قلبی، دیابت، فشارخون بالا و چندین بیماری دیگر شود.ارتقاء سطح سلامتی در درازمدت مهمترین علت دستیابی و حفظ یک وزن نرمال است، گذشته از این شما ازنظر جسمانی احتمالاً احساس بهتری خواهید داشت، سرحالتر میشوید و انرژی بیشتری به دست میآورید.کاهش وزن کاری سخت است، هیچ راهحل آسان و سریعی برای آن وجود ندارد ولی با این حال شما محکوم به باقی ماندن در این وضعیت نخواهید بود.این فصل راه بردهایی را در زمینه کاهش تدریجی وزن از طریق تغییر عادات غذایی و فعالیت بدنی به شما ارائه میدهد. این تغییرات درازمدت در رژیم غذایی شما میتواند به یک کاهش وزن موفق و وضعیت سلامتیبهتر منتج شود.
آیا وزن شما در محدوده طبیعی است؟
وزن شما چقدر باید باشد؟ بیش از ۵۰ سال است که شرکتهای بیمه، وزن را از جمله فاکتورهای خطر سلامتی اعلام کردهاند و مصرفکنندگان و متخصصان امور بهداشتی در مورد مفهوم وزن مطلوب به بحث و مناظره پرداختهاند.از قدیمالایام تعبیر "پروزنی" به معنای افزایش وزن پیش از میزان تعیینشده در جداول قد و وزن کمپانیهای بیمه عمر به کار رفته است. اما جدول وزن به این موضوع توجهی ندارند که چه مقدار از وزن شما را چربی تشکیل میدهد یا این چربی در کدام بخش از بدن شما تجمع پیدا کرده است که هر دو مورد از عوامل مهم در پیشبینی خطرات مربوط به سلامت فرد هستند. برای مثال، ورزش کاران حرفهای با توجه به استانداردهای جدول وزن پروزن به حساب میآیند. زیرا توده عضلانی بیشتر یا اسکلت درشتتری دارند، اما این افراد چربی زیادی با خود حمل نمیکنند.تلفیقی از سه مقیاس دقیقتر – BMI (شاخص توده بدن)، دور کمر، و سابقه طبی فردی و خانوادگی – میتواند به شما درک بهتری از شرایطی که در آن قرار دارید ارائه دهد.
شاخص توده بدن (BMI)
اولین قدم در تعیین اینکه آیا وزن شما به اندازه است یا نه، مشخص کردن BMI است. ابتدا قد و وزن خود را محاسبه کنید و سپس بر اساس جدول صفحه بعد BMI خود را به دست آورید.BMI، نسبت وزن به قد است. ولی محدوده دقیق وزن طبیعی یا غیرطبیعی را مشخص نمیکند، بلکه فقط نشان میدهد که خطر سلامتی با افزایش سطح وزنی بیشتر میشود. BMI فرم ظاهری بدن شما و عواملی مثل استخوان بندی درشت یا هیکل بسیار عضلانی را در نظر نمیگیرد، اما در هر صورت خیلی بهتر از جداول مربوط به قد و وزنی است.یک BMI بین ۱۹ تا ۹/۲۴ مطلوب است. چنانچه BMI شما در این محدوده باشد کم کردن وزن برای شما مزایای بهداشتی در پی نخواهد داشت. یک BMI بین ۲۵ تا ۹/۲۹ حاکی از آن است که شما پروزن هستید و چنانچه BM1 30 یا بیشتر باشد شما چاق هستید.هر چه BMI شما بالاتر از محدوده طبیعی باشد به همان نسبت خطراتی سلامتی شما را تهدید میکند. اگر BMI شما ۲۵ یا بیشتر باشد کم کردن وزن میتواند وضعیت سلامتی شما را ارتقاء بخشیده و خطر ابتلا به بیماریهای مربوط به وزن را در شما کاهش دهد. چنانچه BMI شما زیر ۵/۱۸ باشد، شما لاغر قلمداد میشوید، از پزشک خود تقاضا کنید تا وزن و قد شما را اندازهگیری کند.
دور کمر
اندازهگیری دور کمر محل انباشته شدن قسمت عمده چربی را در شما نشان خواهد داد. افرادی که قسمت عمده چربی (یا وزن) آنها در اطراف کمرشان است اصطلاحاً سیب نامیده میشوند و آنها که قسمت عمده وزن خود را زیر کمر – در رانها، کپلها و لگن – حمل میکنند. اصطلاحاً "گلابی" نامیده میشوند.درمجموع، بهتر است آدم شکلی شبیه گلابی داشته باشد تا سیب. تجمع بیش از حد چربی در اطراف کمر، شما را در معرض خطر بیشتر بیماری قلبی، دیابت و بعضی از سرطانها قرار میدهد. توزیع گلابیشکل، چربی در بدن بیشتر جنبه وراثتی دارد، حال آنکه توزیع سیبی شکل بیشتر محیطی است.برای اندازهگیری دور کمر بالاترین نقطه (یا اصطلاحاً ستیغ ایلیاک - مترجم) را روی استخوان لگن در هر دو طرف پیدا کنید و پهنای شکم را درست بالای این دو نقطه اندازه بگیرید.
- در زنان، اگر اندازه دور کمر ۳۵cm یا بیشتر باشد خطرات بیشتری را برای سلامتی فرد به همراه دارد.
- در مردان، اگر اندازه دور کمر ۴۰ اینچ یا بیشتر باشد خطرات بیشتری را برای سلامتی فرد به همراه دارد. چربی بیش از حد شکم، سلامتی را بیش از پیش به مخاطره میاندازد. حتی اگر BMI شما نسبتاً مطلوب باشد. چنانچه BMI شما ۲۴ یا بیشتر است و دور کمر شما هم فراتر از محدوده طبیعی باشد این خطرات به مراتب بیشتر خواهد بود.
سابقه طبی فردی و خانوادگی
سابقه فردی و خانوادگی شما اطلاعات بیشتری در ارتباط با خطرات ناشی از نامطلوب بودن نسبت قد و وزن در اختیار خواهد گذاشت.چنانچه پاسخ شما به هر یک از پرسشهای زیر مثبت باشد، در صورتی که پروزن (BMI بین ۲۵ تا ۹/۲۹) یا چاق (BMI ۳۰ یا بیشتر) هستید، احتمال اینکه کاهش وزن برای شما سودمند باشد وجود دارد:
- آیا سابقه فردی یا خانوادگی فشارخون بالا بیماری قلبی، دیابت، آپنه خواب (یعنی قطع ناگهانی تنفس هنگام خواب)، آرتروز (سائیدگی مفاصل) یا چربی خون بالا ( کلسترول وترى گلیسیرید) دارید؟
- آیا در دوران بزرگسالی، شده است. که به یکباره دست کم ۱۰ پوند (حدود ۵ کیلوگرم) وزن اضافه کنید؟
- آیا سیگار میکشید؟ پرخوری میکنید؟ بیش از یک پیمانه (یعنی حدود ۵ اونس شراب) در روز الکل مینوشید یا زندگی بیتحرک و مرفهی دارید؟
ارزیابی وزن
چنانچه BMI شما ۲۵ یا بیشتر است؛ اندازه دور کمر شما در محدوده طبیعی یا فراتر از آن است؛ یا دست کم به یکی از سؤالات مربوط به سابقه فردی یا خانوادگی پاسخ مثبت دادهاید، احتمالاً کم کردن وزن برای شما سودمند خواهد بود. دفعه بعد که پیش دکتر میروید راجع به وزن خود با او مشورت کنید.