امروز سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲

راههای پیشگیری از سرطان

دانشمندان و پزشکان، بسیاری از علل ایجاد سرطان را نمی دانند، امّا، هنوز هم چیزهای زیادی هست که شما می توانید با رعایت آنها خطر ایجاد سرطان را در خود کاهش دهید. استعمال دخانیات، تقریباً ۳۰ درصد علل مرگ و میر ناشی از سرطان را به خود اختصاص داده است. شواهد نشان می دهد که ثلث دیگر مرگ و میر سرطان هم ممکن است مربوط به عوامل تغذیه ای باشد. اگر آمریکایی ها همه نکات مربوط به پیشگیری  از سرطان را در زندگی خود پیاده می کردند، میزان مرگ و میز ناشی از سرطان هم به طرز چشمگیری کاهش پیدا می کرد.پیشگیری از سرطان هم می تواند تنها با اتخاذ چند تصمیم به ظاهر پیش پا افتاده در زندگی روزمره، صورت واقعی به خود بگیرد. مهم نیست چند سال دارید، برای شرکت در کلاس های آموزشی با هدف پیشگیری از سرطان، هیچ گاه دیر نیست. در اینجا به راهبردهایی برای آغاز یک زندگی سالم تر اشاره می شود. 

استعمال دخانیات

اگر سیگار می کشید، احتمالاً آن را عادتی لذت بخش یافته اید. شاید سیگار می کشید یا اعصابتان را آرام کنید با اشتهایتان را مهار کنید. افراد، به دلایل مختلفی سیگار می کشند. اگر ان را با ماهیت اعتیادآور نیکوتین هم جمع کنیم، دورنمای ترک سیگار نسبتاً بدون رغبت و اغلب دشوار خواهد بود.در این رابطه حتی دو راه شبیه به هم نیز وجود ندارد. نه استعمال دخانیات و نه تصمیمی به ترک آن- چه سیگار، تنباکوی جویدنی، پیپ یا سیگار برگ باشد- هیچ کدام از مهمترین تصمیماتی نیستند که ممکن است در مورد سلامتی خود بگیرید.ممکن است صد بار شنیده باشید، امّا حقیقت دارد. مصرف دخانیات می تواند در درازمدت مرگبار باشد. اگر سیگار می کشید، شما هوایی را استنشاق می کنید که حاوی تقریباً ۴۳ ماده سرطان زا است. قطران موجود در دود سیگار هم لایۀ چسبناکی روی پوشش داخلی ریه ها و مجاری هوایی تشکیل می دهد. این لایه، مواد سرطان زایی را که شما هنگام کشیدن سیگار وارد ریه ها می کنید به دام انداخته و باعث تسریع نمو سلول های سرطانی می شود.سیگار کشیدن مسئول ۸۵ تا ۹۰ درصد تمام موارد سرطان های ریه است. سیگار، باعث افزایش خطر سرطان مری، حنجره، دهان، مثانه و کلیه ها نیز می شود. به علاوه، استعمال دخانیات با آمفیزم، برونشیت، بیماری قلب و عروق و سکته مغزی هم در ارتباط است. تنباکوی جویدنی هم بی ضرر نیست. شواهد نشان می دهد که تنباکوی جویدنی خطر سرطان دهان را افزایش می دهد. 

مراقبت های بیمار سرا |(آرام خانه)

واژه بیمارسرا، ترجمه تحت اللفظی hospiceمی باشد که خود لغتی لاتین به معنی "میهمان" است. واژه هایی مثل hospital(بیمارستان)، hospitality (مهمان نوازی) و hostel (مهمانسرا) هم از همین کلمه گرفته شده اند. در قرون وسطی، hospice به مسافرخانه های بین راهی اطلاق می شد. امّا امروزه این کلمه معنای دیگری دارد. آرام خانه، برنامه ای است که براساس آن یک سری خدمات و مراقبت های هماهنگ و چند جانبه به بیماران لاعلاج (رو به موت) و خانواده هایشان ارائه می شود. این برنامه ممکن است در یک مرکز پزشکی، منزل خود فر د یا مرکز جداگانه ای که مختص این گونه مراقبت ها فراهم شده است، اجرا شود.آرام خانه، ننه باعث تسریع مرگ می شود، نه ان را به تعویق می اندازد، بلکه تأکید آن بر کیفیت زندگی است با محوریت کنترل اثرات جانبی و مشاورۀ روان شناختی به جای درمان بیماری.اهداف برنامه های آرام خانه آماده ساختن افراد برای مرگ و فراهم ساختن محیطی حتی المقدور آرام و راحت در روزهای پایانی زندگی است. برای اطلاعات بیشتر در مورد مراقبت های آرام خانه ای به فصل ۱۷ مراجعه کنید. 

رژیم سالم

رژیم غذایی، از دیگر عوامل خطرساز مهم برای سرطان است - به تعبیری بعد از سیگار در رتبه دوم قرار دارد - که شما قادر به کنترل آن هستید.هرچند انتخاب غذاهای سالم نمی تواند عدم ابتلا به سرطان را تضمین کند، اما لااقل می تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. انجمن سرطان آمریکا راه کارهای تغذیه ای زیر را توصیه می کند: 

از غذاهایی با منشاء گیاهی استفاده کنید

گل کلم یا زغال اخته فرق نمی کند، خوردن میوه و سبزیجات، می توانند نقش مهمی در پیشگیری از انواع سرطان ها بازی کند. همین مسئله در مورد غذاهای تهیه شده از دانه های سبوس دار مثل نان و خوراک غله نیز صدق می کند.غذاهای گیاهی حاوی بیش از ۱۰۰ نوع ویتامین، ماده معدنی، فیبر و دیگر مواد مفید هستند. میوه ها، سبزی و دانه های خوراکی منابع غنی فیبر (الیاف گیاهی) هستند که به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و راست روده کمک می کند. سبزی های سبز و زرد تیره، محصولات سویا و سبزی هایی مثل بروکلی و گل کلم نیز در کاهش خطر ابتلا به سرطان  روده بزرگ، راست روده و معده نقش دارند.اکثر آمریکایی ها به اندازه ای که باید و شاید از غذاهای گیاهی استفاده نمی کنند برای کمک به کاهش خطر سرطان سعی کنید پنج نوبت در روز یا بیشتر، سبزی و ۶ الی ۱۱ نوبت، دانه های خوراکی مصرف کنید. 

پرسش و پاسخ

آیا استفاده زیاد از غذاهای حاوی سویا خطر سرطان را در من کاهش می دهد؟

برخی از مطالعات حکایت از آن دارد که موادی در سویا می توانند باعث تغییراتی در سطح سلولی شوند که رشد و نمو سلول های سرطانی را به تأخیر می اندازد. به علاوه، برخی از انواع سرطان در فرهنگ هایی که سویا به عنوان قوت غالب مردم محسوب می شود مثلاً در بسیاری از مناطق آسیا، بسیار کمتر رخ می دهد. اگرچه، ثابت نشده است که سویا بتواند از ابتلا به سرطان جلوگیری کند، امّا، منبع بسیار غنی پروتئین بوده و جایگزین خوبی برای گوشت در رژیم غذایی به حساب می آید.  

زیاد از غذاهای پرچرب استفاده نکنید.

مطالعات حاکی از آن است که افراد پیر  رژیم های پرچرب که حاوی مقادیر زیادی گوشت پر چربی می باشند در معرض خطر بیشتر سرطان پروستات، روده بزرگ، راست روده، رحم و پستان قرار دارند کمتر از ۳۰ درصد کالری هایی که شما هر روز مصرف می کنید بایستی از چربی تأمین شود. به برچسب های غذایی خوب دقت کنید. در این برچسب ها معمولاً میزان چربی موجود در هر نوبت (پرس) غذا به گرم ثبت شده است. براساس یک رژیم ۲۰۰۰ کالری در روز، بهتر است میزان چربی را به ۶۵ گرم در روز یا کمتر کاهش دهید. 

توصیه هایی برای پیشگیری

هیچ غذای معجزه آسایی برای پیشگیری از سرطان وجود ندارد. طوری غذا بخورید که انگار رژیم غذایی شما نوعی سرمایه گذاری است. همانطور که مایلید  سبد سهام و اوراق بهادار خود را تنوع و گسترش دهید، سعی کنید با رژیم غذایی و اقلام آن هم این گونه برخورد کنید. خوردن غذاهای متنوع، مواد مغذی وسیعی را در اختیار شما می گذارد که باعث ارتقاء سلامتی می گردند. 

آنهایی که ترک می کنند، حتماً برنده اند

سیگاری هایی که این عادت را ترک می کنند، صرف نظر از سنی که دارند، در مقایسۀ با آنهایی که به مصرف دخانیات ادامه می دهند، عمر طولانی تری خواهند داشت. با ترک سیگار، احتمال ابتلا به سرطان ریه در شما به نصف کاهش می یابد، همین طور خطر ابتلا به انواع دیگری از سرطان و بیماری نیز در شما کمتر می شود.امکانات زیادی وجود دارند که به شما کمک می کنند خود را از چنگ نیکوتین رها سازید. این امکانات عبارتند از محصولات و داروهای زیر:

چسب نیکوتین

چسب نیکوتین که بدون نسخه هم قابل تهیه است، روی پوست چسبانده می شود و بدین ترتیب، آرام آرام مقادیری از نیکوتین را وارد بدن شما می کند. هنگامی که سیگار را کم می کنید یا به طور کلی ترک می کنید، این نوع چسب با کاهش میل و اشتیاق به نیکوتین به جنگ اعتیاد می روید. در نهایت مصرف این چسب به تدریج کاهش می یابد. 

آدامس نیکوتین

شما می توانید این آدامس را بدون نسخه هم تهیه کنید. با جویدن آدامس، نیکوتین موجود در آن وارد بدن می شود. در واقع پوشش دهان، نیکوتین را جذب می کند. بعد از اینکه اولین اثر نیکوتین را در خود ملاحظه کردید (به قول معروف وقتی نیکوتین شما را گرفت)، آدامس را از گوشۀ لپ خود "پاک کنید" تا زمانی که دوبار هوس نیکوتین در شما شعله ور شود. 

اسپری نیکوتین

راه دیگر ارایه نیکوتین به بدن از طریق بینی است. اسپری نیکوتین که با نسخۀ پزشک قابل تهیه است، می تواند سریع تر از چسب یا آدامس نیکوتین، این ماده را به بدن شما برساند، زیرا از طریق پوشش مخاطی بینی جذب می شود. 

فروبر نیکوتین

فروبر، که با نسخه پزشک قابل تهیه است، ابزاری شبیه یک سیگار پلاستیکی است. یک سر آن دارای لبۀ پلاستیکی است، شبیه آنچه در برخی از انواع سیگار برگ مشاهده می شود. وقتی این سر سیگار را در دهان می گذارید و مانند سیگار به آن پُک می زنید، مقداری بخار نیکوتین از آن به داخل دهان شما رها، در آنجا جذب می شود. 

داروی غیرنیکوتینی

بوپروپیون (زیپان)[۱]، نوعی داروی ضد افسردگی است که معلوم شده در مبارزه علیه اعتیاد نیکوتینی به افراد کمک می کند. این اولین داروی غیرنیکوتینی است که از سوی سازمان غذا و دارو به عنوان داروی ترک سیگار به تأیید رسیده است. این دارو تنها با نسخۀ پزشک قابل تهیه است. شما می توانید شخصاً به ترک سیگار اقدام کنید یا به یک برنامه ترک سیگار یا گروه حمایتی بپیوندید. پزشک می تواند برای شما در مورد استفاده مؤثر از فراورده های جایگزین نیکوتین یا برنامه ترک سیگار راهنمای خوبی باشد. چنین برنامه هایی اغلب از سوی بیمارستان ها، درمانگاه ها یا خانه های بهداشت محلی ارایه می شوند. سازمان های ملی بهداشت مثل جامعه سرطان آمریکا به انجمن ریه آمریکا بهترین منابع اطلاعاتی به شمار میروند و می توانند راهنمایی ها و راهبردهای مؤثری برای ترک سیگار به شما ارایه دهند. 

وزن و فعالیت بدنی

فعالیت بدنی منظم نقش بسیار کلیدی در حفظ سلامتی و کنترل وزن، بازی می کند. وقتی وزن خود را در محدودۀ طبیعی حفظ کنید، خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان در شما کاهش می یابد.مطالعات حکایت از ان دارد که چاقی یکی از فاکتورهای خطرساز برای سرطان پروستات، روده بزرگ، راست روده، رحم ئو در زنان یائسه، سرطان پستان می باشد. اما چه وزنی برای شما مطلوب به حساب می آید؟ به فصل ۳ "کنترل وزن" مراجعه کنید.علیرغم فواید ورزش، بسیاری از افراد با ورزش بیگانه اند. در حدود ۷۰ درصد سالمندان - گروه سنی که با بیشترین خطر ابتلا به سرطان روبرو هستند - بی تحرک هستند.یکی از علل آن ممکن است این باشد که بسیاری از مردم گمان می کنند، ورزش باید سنگین، و حتی مشقّت بار، باشد تا بتواند  مفید واقع شود. امّا، واقعیت آن است که تکرّر و مدت زمان ورزش، مهم تر از شدت آن می باشند.کارشناسان توصیه می کنند، در اکثر روزها ی هفته دست کم ۳۰ دقیقه ورزش کنید. ممکن است به نظر مأیوس کننده۸ آید، امّا می توان این ۳۰ دقیقه را به ورزش هایی مثل پیاده روی تند و تیز،  قایق سواری و حتی رقص باله (حرکات موزون با موزیک) پرداخت.  

مصرف الکل

خطر ابتلا به سرطان با مقدار مصرف الکل و مدت زمانی که به شکلی منظم به مصرف آن روی آورده اید، افزایش می یابد. حتی مقادیر متوسط الکل- دو پیمانه در روز برای مردان، یا یک پیمانه در روز برای زنان- هم می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.این موضوع به ویژه اگر سیگاری باشید، صحت دارد. مصرف سیگار و الکل احتمال ابتلا به سرطان دهان، مری و حنجره را افزایش می دهد. برخی از مطالعات هم حاکی است مصرف الکل می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. 

علائم هشدار دهنده سرطان

انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند، در صورت دارا بودن هر کدام از هفت علامت هشدار دهنده زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
  • تغییرات غیرقابل توجیه در عادات مربوط به مدفوع یا ادرار کردن
  • ضایعه ای که التیام نمی یابد
  • خونریزی یا ترشح غیرمعمول
  • ضخامت یا توده ای در پستان یا هر جای بدن
  • سوء هاضمه یا مشکل بلع
  • تغییر مشهود در یک زگیل یا خال گوشتی
  • سرفه بی امان یا گرفتگی صدا
 

محافظت از پوست

سرطان پوست یکی از شایع ترین اشکال سرطان و در عین حال یکی از قبال پیشگیری ترین آنها هم هست. اگرچه مواجه مکرر با اشعه ایکس یا تماس با مواد شیمیایی می تواند در  ایجاد این بیماری نقش بازی کند امّا مواجهه با نور خورشید، از علل به مراتب شایع تر سرطان پوست به شمار می رود.تقریباً ۹۰ درصد موارد سرطان پوست در بخش هایی از بدن روی می دهد که معمولاً بیرون قرار می گیرند- صورت، دست ها، ساعدها و گوش ها. 

سیگنال های سرطان

آگاهی شما از احتمال بروز سرطان و هوشیاری در زمینه تغییرات ایجاد شده در بدن می تواند به شما در پیشگیری از سرطان یا به پزشک در تشخیص زود هنگام و در نتیجه، افزایش شانس بهبودی کامل، کمک میکند.یکی از راه های ارزیابی خطر سرطان، یافتن سابقه ابتلا به این بیماری، در خانواده است. اگر چنین است، ببینید چه نوع سرطانی بوده و فرد در هنگام تشخیص چه سنی داشته است. به طور کلی، هر چه آن نوع سرطان، بیشتر و در سنین پایین تر در بستگان شما ایجاد شود، احتمال ابتلا شما هم افزایش می یابد. امّا، تنها به این خاطر که کسی در خانواده شما سرطان داشته. نمی توان نتیجه گیری کرد که شما هم به آن سرطان مبتلا خواهید شد.اگر الگویی از سرطان را در سن پایین ملاحظه می کنید، بهتر است قرار ملاقاتی با پزشک خود بگذارید. او می تواند به شما در تصمیم گیری بعدی، که ممکن است مراجعه به یک متخصص ژنتیک باشد، کمک کند. آزمون ژنتیکی می تواند افزایش احتمال ارثی بودن یا نبودن برخی از سرطان ها را در شما تعیین کند. برای اطلاعات بیشتر در مورد آزمون ژنتیکی، به فصل ۱۸ "ژنتیک و بیماری" مراجعه کنید.همچنین لازم است، همیشه نسبت به بروز هرگونه تغییری در بدن هوشیار باشید، چه بسا نشان از ظهور سرطان داشته باشند. اگر متوجه علایم هشدار دهنده شدید، با پزشک خود مشورت کنید. 

جدول ۱-۱۹٫ کاهش خطرات احتمالی

در اینجا به نحوۀ بهبود سلامتی، بعد از ترک سیگار اشاره می شود:
بلافاصلههوای دور و بر شما دیگر برای کودکان و سایر افراد بزرگسال خطرناک نیست.
۲۰ دقیقه بعدفشار خون شما به سطح طبیعی باز می گردد. ضربان نبض شما به میزان طبیعی باز می گردد. دمای دست و پای شما افزایش یافته، و به حد طبیعی می رسد.
۸ ساعت بعدسطح مونوکسید کربن در خون شما به حد طبیعی باز می گردد. سطح اکسیژن در خون شما افزایش یافته و به حد طبیعی باز می گردد.
۲۴ ساعت بعدشانس حمله قلبی در شما کاهش می یابد.
۴۸ ساعت بعدحس بویایی و چشایی شما بهبود پیدا می کند.
۲ الی ۱۲ هفته بعدگردش خون روان تر می شود. تنفس راحت تر می شود. قدم زدن آسان تر می شود.
۱ الی ۹ ماه بعدسرفه ها و احتقان سینوس ها در شما کاهش می یابد. تنگی نفس کاهش می یابد. توانایی کلی بدن افزایش می یابد. توانایی ریه ها در دفع مواد زاید و کاهش عفونت افزایش می یابد.
۱ سال بعداگر مرد هستید، خطر بیماری قلبی زود هنگام در شما نصف یک مرد سیگاری است.
۵ سال بعدخطر سکته مغزی با یک فرد غیر سیگاری هیچ فرقی نمی کند.
۱۰ سال بعدامید به زندگی (متوسط عمر) شما با یک فرد غیر سیگاری تفاوتی نمی کند، خطر مرگ و میر در اثر سرطان ریه تقریباً نصف یک فرد سیگاری است. خطر سرطان دهان، حلق، مری، مثانه، کلیه و لوزالمعده کاهش پیدا می کند.
۱۵ سال بعدچنانچه سایر عوامل یکسان باشند، خطر بیماری قلبی در شما با یک فرد غیر سیگاری هیچ فرقی نمی کند.
قبل از ۵۰ سالگیخطر مرگ و میر در ۱۵ سال آینده، در مقایسه با آنهایی که به سیگار کشیدن ادامه داده اند، تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.
 

معاینات منظم

شما به اتفاق پزشکتان می توانید راجع به انتخاب بهترین آزمایش های غربال گری، بسته به سن، شغل، سبک زندگی، سابقه خانوادگی و ترجیحات فردی، تصمیم گیری کنید.در فواصل بین ویزیت های پزشک، خودتان در منزل به بررسی و معاینه تغییراتی که ممکن است خبر از بروز برخی از انواع سرطان از جمله سرطان پستان، پوست و بیضه، داشته باشند، بپردازید.اگر با زمان و نحوه معاینات شخصی آشنا نیستید، در خلال ویزیت بعدی از پزشک سؤال کنید. و اگر از قبل چنین معایناتی را آغاز کرده اید، باز هم پزشک می تواند به شما در اطمینان یافتن از درستی انجام آنها کمک کند. 

توصیه هایی برای پیشگیری

بسیاری از سرطان های پوست، در صورت تشخیص به موقع، قابل علاج هستند، بهترین اقدام آن است که پیشگیری را از همان ابتدا در دستور کار قرار دهید، یعنی خود را به آفتاب ستیزی عادت دهید:ای سلیم آب ز سر چشمه ببنددکه چو پر شد نتوان بستن جوی
  • در ساعات اوج تشعشع، از منزل بیرون نروید، اشعه فرابنفش خورشید (یو-وی) بین ساعات ۱۰ صبح تا ۳ بعدازظهر در بالاترین سطح خود قرار دارد. سعی کنید در این فاصله زمانی یا اصلاً بیرون نروید یا حضورتان در خارج از خانه را به حداقل برسانید.
  • زیر سایه بمانید. اگر باید بیرون بروید، با قرار گرفتن در سایه، مواجهه با نور خورشید را به حداقل برسانید.
  • لباس هایی بپوشید که شما را از اشعه های خورشیدی محافظت می کنند. یک کلاه نقاب دار (لبه پهن) می تواند از صورت و گردن شما محافظت کند.
  • برای محافظت پوست در برابر نور خورشید از کرم های مناسب استفاده کنید. خاطر جمع شوید که کرم ضد آفتاب شما دارای ضریب حفاظت (SPF)[2] حداقل ۱۵ و از انواع وسیع الطیف باشد. یعنی مانع از نفوذ و آسیب هر دو پرتو فرابنفش (یو- وی- اِی و یو- وی- بی) به پوست شود. اگر قصد دارید شنا کنید، اطمینان حاصل کنید که کرم ضد آفتاب شما ضد آب هم هست. برای بهترین تأثیر، باید این نوع کرم ها را ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن به بدن مالید. در مصرف کرم خساست به خرج ندهید و هر ۹۰ دقیقه، استعمال آن را تکرار کنید.
  • کودکان خود را هم از نور خورشید محافظت کنید. آفتاب سوختگی مکرر در دوران کودکی بزرگترین عامل خطرساز پیدایش ملانوم در سال های بعد است.
  • از سطوح انعکاسی اجتناب کنید. برف و آب می توانند تا ۸۵ درصد پرتوهای مضر خورشید را منعکس کنند.
  • از مصرف تشک یا لامپ مخصوص برونزاژ در منزل خودداری کنید، اینها می توانند به اندازه نور خورشید برای پوست خطرناک باشند.
 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *