جامعه سالم
واکسیناسیون نه تنها از سلامت شما و کودکتان بلکه از سلامت جامعه هم محافظت میکند. در هر جامعهای تعداد محدودی از افراد نباید واکسینه شوند – مثلاً افرادی که به جزئی از واکسن حساسیت دارند یا مبتلا بهنوعی بیماری هستند که نباید برخی واکسنها را به آنها تزریق کرد. این افراد باید تحت مراقبت سایر افراد جامعه باشند تا مبادا بیماری به آنها منتقل شود.چنانچه ۹۵ درصد افراد یک جامعه واکسینه شوند احتمال اینکه سایر افراد غیرایمن در معرض تماس میکروب قرار گیرند بسیار اندک است و از این رو شانس بیمار شدن آنها هم کمتر خواهد بود. به این موضوع اصطلاحاً ایمنی گلهای گفته میشود.
ریشهکن ساختن بیماری در سطح جهانی
واکسیناسیون بیش از یک شهر، کشور یا نسل را در برابر بیماری محافظت میکند، فواید حاصل از آن ممکن است به سراسر دنیا و نسلهای بعدی هم گسترش پیدا کند. هدف درازمدت یک برنامه ایمنسازی ریشهکن کردن کامل یک بیماری است. دستکم در یک مورد این هدف به واقعیت پیوسته است. ریشهکن شدن آبله حکایتی است از موفقیت طب نوین.برای قرنهای متمادی آبله یک بیماری ویران گر برای نسل بشر قلمداد میشد. این بیماری اپیدمی (همهگیری) ایجاد میکرد و هر بار جان ۶۰ درصد از بیماران را میگرفت. آبله باعث سردرد شدید، تب و تاولهای قرمزرنگی میشد که اغلب اسکارهای بدشکلی را روی پوست بقا یافتگان برجا میگذاشت. تا یک سوم افراد مبتلا به این بیماری درنتیجه عفونت قرنیه بینایی خود را از دست میدادند.در پایان قرن هجدهم، یک پزشک انگلیسی به نام اِدوارد جنر متوجه شد که تلقیح ویروس آبله گاوی – نوعی ویروس شبیه آبله اما معمولاً بیخطر – آنها را از ابتلا به آبله محافظت میکرد. تلاشهای زیادی در ایالات متحده و اروپا برای واکسینه کردن مردم علیه آبله به راه افتاد. در سال ۱۹۶۷، سازمان بهداشت جهانی (WHO) به منظور نابود ساختن آبله تلاشهایی را در سطح جهانی آغاز کرد. آخرین مورد گزارش شده آبله مربوط به سال ۱۹۷۷ است، که حکایت از پایان یافتن دوران یکی از مرگزاترین و وحشتناکترین بیماریهای تاریخ بشر دارد. نتیجه آنکه واکسیناسیون آبله دیگر ضرورتی ندارد. بااینحال به دلیل اینکه امکان دارد از ویروس آبله بهعنوان یک سلاح بیو تروریستی استفاده شود، ایالات متحده همچنان مقادیری از واکسن آبله را برای مقابله با آن نگهداری میکند.موفقیت حاصل از واکسیناسیون آبله تلاشهای جهانی را به سمت ریشهکن کردن سایر بیماریهای عفونی معطوف ساخته است. فلج اطفال از نیمکره غربی زمین رخت بربسته است و شمار مبتلایان آن در سراسر دنیا هم به میزان چشمگیری کاهشیافته است. در ایالات متحده واکسن سرخک وHib، وقوع این بیماریها را به ترتیب تا ۹۹ و ۹۸ درصد کاهش دادهاند، وقوع دیفتری در ایالات متحده از ۲۰۶۰۰۰ مورد کمتر شده و موارد مرگومیر هم از ۱۵۵۲۰ مورد در سال ۱۹۲۱ به یک مورد در سال ۱۹۹۹ رسیده است. بعید نیست برای نسلهای آینده این بیماری موضوعی مربوط به گذشتگان قلمداد شود. افزودنیهای واکسن
علاوه بر میکروارگانیسمهای کشته یا تضعیف شده که واکسن را میسازند، ممکن است مقادیر اندکی از سایر مواد به منظور افزایش پاسخ ایمنی، جلوگیری از آلودگی و تثبیت واکسن علیه تغییرات دما و سایر شرایط به آن افزوده شود. واکسنها ممکن است حاوی مقادیر اندکی از موادی که در جریان تولید واکسن به کار میروند هم باشند، مانند ژلاتین.یکی از افزودنیهایی که اخیراً توجهات زیادی را به خود معطوف داشته نوعی ماده نگهدارنده موسوم به تیمروسال است که از مشتقات جیوه میباشد. از تیمروسال از دهه ۱۹۳۰ تاکنون در فرآوردههای طبی استفاده شده و از مقادیر اندک آن به منظور جلوگیری از آلودگی برخی واکسنها به باکتری استفاده میشود. هیچ مدرکی دال بر آسیب دیدن کودکان دریافت کننده این مقادیر اندک جیوه در دست نیست. با این وجود، امروز واکسنها را بدون تیمروسال یا تنها یا مقادیر بسیار جزئی تهیه میکنند. عوارض جانبی واکسنها
هرچند واکسنها بسیار بیخطر تلقی میگردند، اما مثل همه داروها کاملاً عاری از اثرات جانبی نیستند. بیشتر اثرات جانبی جزئی و گذرا هستند، مثل زخم روی بازو، تب خفیف یا تورم محل تزریقی.واکنشهای جدی مثل صرع یا تب شدید بسیار نادرند. طبق اعلان مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، عوارض جانبی جدی در هر، یک در هزار تا یک در میلیون دوز ایجاد میشوند. خطر مرگومیر ناشی از واکسن آنقدر کم است که نمیتوان میزان آن را دقیقاً معلوم کرد. هر زمان که واکنشهای جدی گزارش میشوند به شکل بسیار دقیقی توسط سازمان غذا و دارو (FDA) و CDC تحت بررسی قرار میگیرند.ادعا شده است که برخی واکسنها باعث بیماریهای مزمنی مانند اوتیسم یا دیابت میشوند، اما دهها سال استفاده از واکسن در ایالات متحده هیچگونه شواهد مستدلی درباره اینکه واکسنها باعث بیماری مزمن شوند ارائه نکرده است. محققان بعضاً گزارشهایی راجع به ارتباط بین واکسن و بیماری مزمن ارائه کردهاند، اما هنگامی که دانشمندان دیگری سعی در اثبات این نتایج داشتند – راستی آزمایی یک تحقیق علمی – قادر به چنین کاری نبودند. این باور که واکسنها منجر به اوتیسم میشوند نشأت گرفته از مقالهای است که در سال ۱۹۹۸ توسط گروهی از محققان در بریتانیا منتشر شد و در آن به ارتباط میان اوتیسم و واکسن MMR یا سرخک – اوریون – سرخجه اشاره شده بود. از آن زمان تاکنون مطالعات زیادی خلاف آن گزارش را تأیید کرده است و هیچگونه شواهدی دالی بر اینکه واکسنها باعث افزایش خطر اوتیسم یا هر نوع اختلال رفتاری دیگری شوند پیدا نکرده است. به همین ترتیب، گزارشهایی در رسانهها و اینترنت به چشم میخورند که علت سندرم مرگ ناگهانی اطفال (SIDS)، دیابت، سرطان و بیماریهای خطرناک دیگر را به واکسن نسبت میدهد، اما باید گفت هیچگونه مدارک یا شواهد علمی معتبری که این ادعاها را تأیید کند در دست نیست. ارزیابی خطرات و فواید
عواقب ناشی از ابتلا به یک بیماری که قابل پیشگیری با واکسیناسیون است بسیار بیش از عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف واکسن است. مثلاً اگر فرزند شما به اوریون مبتلا شود خطر انسفالیت یا التهاب مغزی که میتواند باعث آسیب جدی و پایدار مغزی شود، ۱ در ۳۰۰ مورد است. برای سرخک این میزان ۱ در ۲۰۰۰ است. در مقابل خطر انسفالیت انقباضی ناشی از واکسن اوریون و سرخک کمتر از ۱ در میلیون است. درصورتیکه کودکی به نوع شدید بیماری Hib مبتلا شود، احتمال مرگومیر ۱ در ۲۰ مورد است، حال آنکه واکسن Hib هیچگونه عوارض جانبی جدی را در پی نداشته است. قضاوت نهائی در ورد اینکه چه واکسنی را کودکتان بایستی دریافت کند، برعهده شماست. چنانچه نگران هستید با پزشک کودکتان مشورت کنید، زیرا او قادر است به شما در ارزیابی و سبک سنگین کردن فواید و خطرات واکسیناسیون کمک کند. علائم یک واکنش شدید
پس از واکسیناسیون، مراقب هرگونه شرایط غیرطبی مثل واکنش آلرژیک شدید، تب بالا یا تغییرات رفتار باشید. علایم و نشانههای مربوط به یک واکنش آلرژیک شدید عبارتند از: مشکل تنفسی، خشونت صدا یا خس خس، کهیر، رنگ پریدگی، ضعف و بیحالی، افزایش ضربان قلب، سرگیجه و ورم حنجره. اگر احساس میکنید که خود یا فرزندتان احتمالاً دچار یک واکنش شدید شدهاید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا خود را به اورژانس برسانید.
