مسافرت میتواند بیماریهای مختلفی را به همراه داشته باشد، اغلب اوقات این بیماری‌ها به نوعی مرتیط با یک مرض مزمن در فرد هستند. برای مثال، در افراد مبتلا به اختلالات خونی، احتمال تشکیل لخته در عروق پا در نتیجه محدود و محبوس شدن در یک فضای تنگ و ناتوانی از حرکت، مثلاً هنگامی که سفر دور و دراز هوایی بیش از سایر افراد است. امّا چند بیماری نسبتا شایع هم در طول سفر وجود دارد.
بیماری ارتفاع
علائم و نشانه ها- سردرد
- تنگی نفس به دنبال فعالیت اندک
- خستگی
- تهوع
- خواب آشفته
- بی اشتهایی
علائم و نشانه‌های اورژانسی
بیماری ارتفاع زمانی رخ میدهد که فردی که در منطقه ای با ارتفاع پایین زندگی میکند، سفری به نقطه‌ای با ارتفاع بیش از ۸۰۰۰ پا (۲۴۰۰ متر) داشته باشد. این بیماری معمولا چند ساعت پس از رسیدن به نقطه مرتفع رخ میدهد. اسکی بازان، کوهپیمایان یا سایر افرادی که از ارتفاعات پایین به دامنه‌های کوه سفر میکنند دچار این حالات میشوند به ویژه اگر به منطقه‌ای مرتفع پرواز کنند.
بیماری ارتفاع تا چه حد جدی است؟
بسیاری از افراد به شکل خفیف تا متوسط دچار علایمی میشوند که عموماً با سازگاری بدن فرد با تغییرات موجود بر طرف می‌گردند، البته گاهی این علائم تا چند روز ادامه پیدا میکند. به ندرت، برخی از افراد فرم شدید تری از این بیماری را تجربه میکنند که ممکن است باعث تنگی نفس شدید یا بیماری مغزی شدید شود. این حالت جزء اورژانس‌های پزشکی است و در صورت عدم درمان میتواند مرگبار باشد.
درمان
افزایش دریافت مایعات و مواد قندی (کربوهیدرات). میتواند اثرات ایک بیماری خفیف را به حداقل برساند استراحت هم مفید است. در موارد شدید، فرد گرفتار این پیماری را به ارتفاع پایین تر برده و در صورت امکان به او اکسیژن برسانید.
پیشگیری
برای جلوگیری از وقوع بیماری ارتفاع:
- کمی صبر کنید تا بدنتان به شرایط جدید عادت کند. پس از رسیدن به مقصد یک روز استراحت کنید تا بدنتان نسبت به ارتفاع سازگاری پیدا کند.
- آرام آرام صعود کنید. در صورت امکان از ارتفاع زیر ۶۰۰۰ پا (۱۸۰۰متر) شروع کنید.
- صعودتان را کنترل کنید. بیش از ۳۰۰۰ پا یا (۹۰۰ متر) در روز یا ۱۰۰۰ پا (۳۰۰ متر) در صورتی که در ارتفاع ۱۲۰۰۰ پایی (۳۶۰۰ متری) یا بالاتر هستید صعود نکنید.
- سخت نگیرید. هرگاه به نفس نفس افتادید یا خسته شدید، سرعت‌تان را کم کنید.
- در ارتفاعات پایینتر بخوابید. چنانچه در طول روز در ارتفاع بالای ۱۱۰۰۰ پا هستید برای خواب به ارتفاع ۹۰۰۰ پایی یا در صورت امکان پایینتر از آن بیایید.
- از مصرف سیگار و الکل امتناع کنید. اینها علائم را تشدید میکنند.
- به فکر دارو هم باشید. از پزشکتان بخواهید برایتان قرص استازولامید (دیاموکس، استورزولامید) یا دیگر داروهایی که جلوی بروز بیماری را گرفته یا نشانه‌های آن را کاهش می‌دهند، تجویز کنند.
بیماری پرواز
سعلایم و نشانه‌ها- خستگی، گیجی و منگی
- تحریک پذیری
- خواب آشفته
- حواس پرتی
- مشکلات جزیی در زمینه تعادل بدن
اگر تاکنون با هواپیما از چندین منطقه با کمربند زمانی گذشته باشید، به احتمال قوی با بیماری پرواز - یعنی احساس ملال‌آور شدن و نامنظمی وقت که میتواند زمان کار کردن استراحت کردن و خواب شما را به هم بریزد، آشنا هستید. بیماری پرواز حاصل نیاز بدن به تنظیم مجدد ساعت بیولوژیک، هنگام عبور از مرزها یا مناطق زمانی می‌باشد.
بیماری پرواز تا چه حدی جدی است؟
پرواز به سمت شرقی – و بنابراین تنظیم ساعت بدن به جلو اغلب مشکل تر از پرواز به سمت غرب و افزودن مدتی به ساعت روزانه است. پرواز به سمت شمال یا جنوبی منجر به بیماری پرواز نمی شود. بدن اکثر افراد قادر است به میزان ساعت در روز ساعت بیولوژیک خود را تنظیم کند، مثلاً اگر شما در یک سفر هوایی از چهار منطقه زمانی عبور کنید، این بدان معناست که بدن شما برای تنظیم مجدد ساعت بیولوژیک به ۴ روز وقت نیاز دارد.
پیشگیری
برای پیشگیری از بیماری پرواز یا کمک به کاهش اثرات آن به نکات زیر توجه کنید: ساعت بدن خود را تظیم کنید.از چند روز پیش از عزیمت، الگو و زمان خواب و بیداری خود را مطابق سیکل روز و شب مقصد تنظیم کنید، یا ساعت خود را طبق ساعت مقصد میزان کنید تا هنگامی که در هواپیما هستید مطابق ساعت جدید فکر کنید.راهبرد دیگر آن است که زمان رسیدن به مقصد را طوری تنظیم کنید که تقریبا منطبق بر زمان خواب در کشور شما باشد. یا سعی کنید در هواپیما بخوابید و زمان رسیدن به مقصد را طوری تنظیم کنید که منطبق بر آغاز روز در سرزمین خودتان باشد. با این ترفندها بدن شما بلافاصله خود را به شرایط زمانی جدید هماهنگ میکند.چند ساعت خواب بیشتر، قبل از پرواز هم به کاهش علائم بیماری پرواز کمک میکند. راه حل دیگر آن است که اگر کار یا قرار مهمی در مقصد دارید، ۳-۲ روز زودتر به آنجا بروید و بدین طریق بیمارى پرواز براى شما ناکامی به بار نخواهد آورد.
بی حرکت ننشینید
در طول یک سفر دراز، زمانی را به نرمش و قدم زدن اختصاص دهید. نشستن طولانی، شما را در معرض خطر یک بیماری بالقوه مرگبار قرار میدهد، که در آن لخته ای در عروق پای شما تشکیل میشود و در صورت کننده شدن به سمت بالا حرکت کرده و باعث انسداد شریانی در ریه شما میگردد (آمبولی ریوی).جوراب‌های مخصوصی هست که با تخلیه مناسب وریدی از تشکیل لخته یا ورم پا و مچ پا حین یک پرواز طولانی یا سفر طول و دراز با قطار، اتوبوس، یا اتومبیل شخصی جلوگیری میکند. اما مواظب باشید جوراب‌های ساقه کوتاه یا ساقه بلندی که انتهای کشی دارند نپوشید، زیرا این جوراب‌ها با فشردن وریدهای پا مانع از تخلیه و جریان طبیعی خون در آنها میشوند.
تا میتوانید مایعات مصرف کنید و غذایتان زیاد سنگین نباشد.
برای پیشگیری از دفع بیش از حد آب بدن، حین پرواز تا حد امکان مایعات بنوشید. البته مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا حاوی کافئین را محدود کنید، زیرا این نوع نوشیدنیها باعث افزایش دفع آب و اختلال خواب میشوند.مصرف غذاهای شور و چرب محدود کنید. اگر رژیم غذایی دارید، حتماً به آن پایبند بمانید. بسیاری از خطوط هوایی، خوراک‌های مخصوص و رژیمی هم ارائه می‌دهند، با این حال لازم است، مراتب را از قبل هماهنگ کنید.
جدولی زمانی مصرف داروهایتان را تنظیم کنید
اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، باید زمان مصرف آن را بر اساس ساعت مقصد مجدداً تنظیم کنید. قبل از عزیمت مراتب پزشکتان در میان بگذارید. اگر دیابت دارید و انسولین طولانی اثر دریافت می‌کنید، لازم است تا هنگام عادت کردن به ساعت، برنامه غذایی و فعالیتهای جدید از انسولین رگولار استفاده کنید، با این حالی حتماً در مورد تغییرات زمانی با پزشک خود مشورت کنید.
بیماری حرکت
علائم و نشانه‌ها- بی قراری که به تدریج به تعریق سرد منجر میشود.
- سرگیجه
- استفراغ
هر نوع نقل مکانی میتواند باعث بیماری حرکت شود. ممکن است هواپیما، قایق، قطار اتومبیل دچار این حالت بشوید. بیماری حرکت ناشی از افزایش فعالیت ساختارهای داخلی است که کنترل تعادل را برعهده دارند و افزایش فعالیت این ساختارها معمولاً در پی حرکت وسیله نقلیه ایجاد میشود. به محض توقف، علائم هم آرام آرام برطرف میشوند.
بیماری حرکت تا چه حدی جدی است ؟
خود بیماری جدی نیست، امّا میتواند تعطیلات را به دهان همه زهر کند. برخی افراد میگویند، هر چه بیشتر سفر میکنند، بدنشان بیشتر با این وضعیت خو گرقته و سازگاری پیدا میکند.
پیشگیری
اگر از بیماری حرکت رنج می‌برید، اقدامات زیر را انجام دهید:
- در کشتی، یک کابین در وسط، نزدیک خط آب (آبخور کشتی) رزرو کنید.
- در هواپیما یک صندلی روی لبه جلوی بال هواپیما رزرو کنید.
- در قطار، نزدیک پنجره بنشینید و به جلو نگاه کنید.
- در اتومبیل، پشت رل یا روی صندلی جلو بنشینید.
- سرتان را روی پشتی صندلی تکیه داده و بی حرکت بخوابید یا دراز بکشید.
- اگر روی قایق هستید، نفسهای عمیق بکشید.
- از خوردن غذاهای پرادویه و الکلی اجتناب کنید،
- پر خوری هم نکنید.
- مطالعه نکنید.
از پزشکتان بخواهید تا برایتان چسب اسکوپولامین (ترانس دره اسکوپ) تجویز کند، زیرا برای تهیه آن احتیاج به نسخه پزشک انست. با چسباندن این داروی چسبی در پشت گوش (اندازه یک سکه ده سنتی است). پیش از حرکت، دیگر دچار علائم این بیماری نخواهید شد. هر چسب برای سه روز کفایت میکند.
جایگزین کردن مایعات از دست رفته
چنانچه به دنبال ابتلا به اسهال مسافران احساس ضعف شدید کردید، این موضوع ممکن است به معنی از دست رفتن مقادیر زیادی آب و املاح از بدن شما باشد، اگر امکان مراقبتهای پزشکی وجود ندارد، خودتان محلول زیر را تهیه کنید تا با مصرف آن مشکل ایجاد شده برطرف گردد. نصف قاشق مرباخوری نمک معمولی (کلرورسدیم)، نصفه قاشق مرباخوری جوش شیرین (بی کربنات سدیم) و ۴ قاشق غذاخوری شکر (سوکروز) را در یک کوارت (تقریباً یک لیتر) آب گازدار ریخته و هم بزنید. در صورتی که آب گاز دار در دسترس نیست، آب بطری یا آب لوله‌کشی را ۱۵ دقیقه بجوشانید و به عنوان یک جایگزین مناسب مورد استفاده قرار دهید. از این محلول به عنوان مکمل رژیم مایعات در طول روز استفاده کنید.
اسهال مسافران
اسهال
اسامی دیگر این بیماری شایع عبارتند از: انتقام مونتزوما، توریستا، و شکم توت (تو تز تامی). سفر به یک کشور بیگانه به هیچ وجه به معنای ابتلای بی قید و شرط به این نظر بیماری نیست، اما اگر کشوری که به آنجا سفر می‌کنید از آب و هوا، شرایط اجتماعی، یا استانداردها و رفتارهای بهداشتی با کشور شما متفاوت باشد – به ویژه در کشورهای در حال توسعه – خطر ابتلا به اسهال مسافران بالاست.عوامل مختلفی را به عنوان علت اسهال مسافران مطرح میکنند، از جمله: مصرف نوشیدنی یا غذایی که به آن عادت ندارید، تفاوت عادات زندگی، و تغییر در بالانس یا تعادل باکتریهایی که به طور معمول در روده‌های شما زندگی میکنند. معمولاً این بیماری با فقر بهداشتی در ارتباط است، یعنی غذا و آب آلوده ممکن است حاوی باکتری ویروس یا انگل‌هایی باشند که باعت اسهال و دل پیچه می‌گردند.
اسهال مسافران تا چه حدی جدی است؟
این بیماری اغلب ناگهان حین سفر یا اندکی پس از بازگشت به منزل شروع میشود. معمولاً علائم آن خفیف است و در عرض ۳ یا ۴ روز ملایم‌تر میشود. ولی ممکن اوقات اسهال مسافران میتواند مشکلات بیشتری ایجاد کند. چنانچه بیماری توسط ارگانیسم‌هایی غیر از باکتریهای معمول ایجاد شود، ممکن است نشانه‌های بیماری شدیدتر، طولانی تر و به درمان مقاومتر باشد. معمولاً برای خلاصی از سر این بیماری مصرف دارو لازم میشود.
درمان
اگر اسهال مسافران گرفته‌اید، برای جایگزینی آب و ملاح و مواد معدنی از دست رفته تا حد امکان از مایعات سالم استفاده کنید، جلوگیری از دهیدره شدن (از دست دادن مایعات بدن) نکته بسیار حائز اهمیتی است. مصرف آب پرتقال، سیب یا سایر میوه‌ها برای جایگزین کردن پتاسیم از دست رفته بسیار مفید است، ولی مواظب باشید از نوشیدن آب میوه‌های رقیق شده با آب لوله‌کشی اجتناب کنید، سوپ، چای نیات، و نوشیدنی‌های غیرالکلی هم برای حفظ قوه بدن مفیدند.به محض اینکه احساس کردید اشتهایتان باز شده، تغذیه را با غذاهای نرم و بدون چربی آغاز کنید تا سیستم گوارشی تحریک نشود، موز منبع غنی پتاسیم بوده و به کاهش دفعات اسهال کمک میکند. از غلات بدون ادویه، برنج، ژلاتین، سوپ گوشت رقیق و ژله‌ای، پودینگ هاى ساده و تخم مرغ عسلی هم می‌توان استفاده کرد.برخی از مسافران به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، از آنتی‌بیوتیک استفاده میکنند – اگر چه متخصصان بهداشت عمومی این کار را توصیه نمی‌کنند- و گروه دیگری هم دارو به همراه می‌برند و تنها در صورت بروز نشانه‌های بیماری، مصرف آن را آغاز میکنند. بسیاری از پزشکان توصیه میکنند، تنها از داروهای مجازی که علائم را در صورت بروز برطرف میکنند استفاده کنید.پارگوریک یا کدئین و داروهای صنعتی جدیدتری مثل لوپراماید (ایمودیوم، کائوپکتات) اغلب باعث بهبود دل پیچه و اسهال می‌گردند و به صورت خوراکی می‌توان آنها را مصرف کرد. هرچند برخی از پزشکان صاحب نظر معتقدند استفاده از این داروها ممکن است باعث طولانی‌تر شدن اسهال و دل پیچه شود، اما اکثر افراد، از رفع سریع دل پیچه و اسهال به دنبال مصرف این داروها ابراز رضایت میکنند. چنین داروهایی اگر اسهال شما خونی است نباید مصرف شود.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به اسهال مسافران هنگام سفر به یک کشور خارجی نکات زیر را رعایت کنید:
در مورد داروهای پیشگیری کننده با پزشکی حود مشورت کنیدهیچ نوع واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به اسهال مسافران وجود ندارد. به عنوان یک اقدام پیشگیرانه میتوانید از قرص‌ها بیسموت ساب سالسیلات (پیتو – بیسمول، بیسمیت) در طول سفر استفاده کنید، با این کار خطر ایجاد اسهال در شما کاهش می‌یابد.بیسموت ساب سالسیالات ممکن است مدفوع شما را قیری رنگ کند، لذا در صورت چنین اتفاقی اصلاً نگران نشوید. به علاوه، با پزشک خود در مورد مصرف بیسموت، همین طور سایر داروها در صورتی که نشانه‌های بیماری پدیدار شد، صحبت کنید.
مراقب آنچه می‌نوشید باشید
اولین قاعده مهم برای اجتناب از اسهال حین سفر آن است که از آب استفاده نکنید مگر آنکه استریل باشد. چه منیع آن جوی آبی، چاه یا آب لوله‌کشی باشد. آب بطری، اگر در کارخانه تولید شده باشد معمولا سالم و بی خطر است.خودتان هم میتوانید از فروشگاه‌های مخصوص، پمپ تصفیه آب بخرید، این پمپ‌ها مقدار زیادی از میکروارگانیسم‌ها را از آب میگیرند. دقت کنید پمپی که می‌خواهید بخرید دارای میکروفیلتر (صافی ذره‌بینی) برای جلوگیری از عبور انگل‌ها باشد.قرص‌ها و بلورهای ید که میتوانید آنها را همه از فروشگاه‌های ویژه اردو تهیه کنید، بسیاری از میکروب‌ها را از بین می‌برند. حتما براساس دستورالعمل روی جلد، این مواد را مورد استفاده قرار دهید و قبل از مصرف آب، بگذارید فرایند میکروب‌زدایی آب به اندازه کافی ادامه یابد. البته، مصرف مقادیر زیاد آب حاوی ید توصیه نمی شود.در برخی از هتل‌های نوین، می‌توان از آب لوله‌کشی استفاده کرد، مشروط بر اینکه سیستم تصفیه آب آن مدرن باشد ولى با این حال به آن اعتیاد نکنید. اغلب، جهان‌گردان آگاهانه از مصرف آب لوله‌کشی امتناع میورزند اما متأسفانه به دلیل بی توجهی با همین افراد در اثر استفاده از نوشیدنیهایی که داخل آنها یخ وجود دارد دچار اسهال مسافران میشوند.چنانچه آبی که برای تهیه یخ مورد استفاده قرار گرفته، عاری از باکتری نباشد، با آب شدن یخ در نوشیدنی شما، ناخواسته باکتریهای بیگانه وارد بدن شما میشوند.مراقب آب میوه‌ها باشید، زیرا اغلب آنها را با لوله کشی رقیق میکنند. شراب، آب جو و نوشیدنی‌های غیر الکلى گازدار که در بطری‌های مهروموم به فروش می‌رسند – البته بدون افزودن یخ – عموماً سالم و بی خطرند.
مراقب آنچه می‌خورید باشید
غذاهای پخته شده معمولا بی‌خطرند، اما غذاهای خام را مصرف نکنید. به خصوص سالادی که حاوی کاهو یا سبزی‌های خام است. میوه‌ها یا سبزی‌هایی که دارای پوست هستند و شما میتوانید پوست آنها درست قبل از خوردن بگیرید معمولا سالم و بی خطرند، البته پس از شستن دقیق، از خوردن میوه و سبزی‌هایی که قبلا پوست آنها گرفته شده، خودداری کنید.در رستوران‌های معتبر غذا بخورید. از فروشنده‌های کنار خیابان غذا نگیرید و تنها غذاهایی مصرف کنید – به خصوص گوشت – که کاملا پخته شده‌اند، اگر خودتان غذا می‌پزید، اقلام غذایی فاسد شدنی را سرد نگاه دارید. حتی غذاهای پخته هم میتوانند دچار آلودگی شوند. از مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه خودداری کنید.
