توانای کودک شما برای یادگیری بستگی به فرایندهای ذهنی پیچیده ای دارد که یادگیری را ممکن می سازد. امّا سلامت عمومی بدن، آسایش عاطفی و انگیزه هم از دیگر عوامل حائز اهمیت هستند. عواملی که می توانند در توانایی کودک شما برای یادگیری تداخل ایجاد کنند عبارتند از:
بیماری
بیماری می تواند بچه را خسته و بی دل و دماغ سازد. این موضوع می تواند در امر یادگیری تداخل ایجاد کند، به ویژه اگر بیماری مزمن باشد.
احساسات و عواطف
اگر کودکی در مورد مشکلات خانه افسرده نگران و دلواپس باشد، یادگیری او دچار اختلال خواهد شد. نگرانی یا خیال بافی در مدرسه حواس بچه را از انجام دادن تکالیف مدرسه پرت می کند.
انگیزه
انگیزه نداشتن هم می تواند مانع مهمی بر سر راه یادگیری باشد. کودک شما باید به منظور به کار گرفتن حداکثر ظرفیت خود برای یادگیری، ترغیب و تشویق شود.
اختلالات تکلم
یک برهه حساس در تکلم زبان و تکلم، بین سنین ۶ تا ۲۴ ماهگی است. اشکالات اتفاقی در تلفظ کلمات تا حدود۷ سالگی، مادامی که صحبت های کودکان به راحتی قابل فهم باشد، طبیعی تلقی می شوند. حدود ۵ درصد بچه ها وقتی وارد کلاس اول ابتدایی می شوند دارای اختلالات کلامی قابل ملاحظه ای هستند.
علائم و نشانه ها
- ناتوانی در کاربرد صحیح صداهای کلامی
- تکلمی که دست و پا شکسته یا فهم آن دشوار است
- تکلم کلامی کند و آهسته
- لکنت زبان
- در اکثر کودکان مبتلا به اختلال تکلم، علت این مشکل نامشخص است و عوامل جسمانی خاصی هم برای آن یافت نمی شود. انواع اختلال تکلم عبارتند از: مشکل واضح و شمرده ادا کردن، لکنت و مسائل صوتی.
مشکل شمرده ادا کردن یا وضوح کلام اشاره دارد به جایگزین کردن یک حرف با حرفی دیگر و خوردن ابتدا و انتهای واژه. منظور از لکنت زبان اشکال در ادای روان و سلیس کلمات است. مشکلات صوتی هم عبارتند از: صدای خیلی ملایم، صدای تودماغی، یا صدای بلند، عمیق و پرطنین.کودک شما ممکن است از نظر جسمانی، عاطفی و عقلی طبیعی باشد امّا در عین حال از اختلال کلامی به دلیل مشکلاتی در پردازش ذهنی زبان گفتاری رنج ببرد. کودک شما ممکن است در دریافت اطلاعات و درک و فهم آن دچار مشکل باشد. جملات ممکن است به شکل دست و پا شکسته ادا شوند یا کلمه ای با کلمۀ دیگر جابه جا شوند. ترتیب صحیح اصوات ممکن است به هم بخورد. یعنی فرزندتان ممکن است قادر به افتراق بین دو صدا نباشد یا در تمرکز بر روی یک صدای خاص یا تمرکز بر روی مکالمه و همزمان بی توجه ماندن به سر و صدای زمینه، دچار مشکل باشد.اختلالات تکلم می توانند به دنبال بیماری هایی مثل فلج مغزی، لب شکری یا کام شکری، ناشنوایی یا کری، عقب ماندگی ذهنی، آسیب مغزی یا اوتیسم نیز ایجاد شوند.
تشخیص
اگر گمان می کنید کودکتان دچار اختلال تکلم است، با معلم یا پزشکش صحبت کنید. شاید لازم باشد از یک کارشناس زبان و تکلم هم کمک بگیرید. اکثر مدارس این خدمات را ارائه می دهند. یک آسیب شناسی گفتاری، به ارزیابی تکلم کودک شما می پردازد. او با استفاده از آزمونی بازی گونه و با استفاده از گوشی، مسئله ناشنوایی یا کری را در کودک شما بررسی می کند. در برخی از موارد توصیه می شود معاینات جسمانی و عصبی به طور کامل انجام گیرند.
لکنت زبان
لکنت زبان معمولاً بین سنین ۲ تا ۵ سالگی، یعنی زمانی که کودک شما در حال کسب تبحر در اصول تکلم است، آغاز می شود. در برخی از کودکان لکنت زبان اولین بار در سنین ۶ تا ۸ سالگی شروع می شود، یعنی هنگامی که دروس شامل بلند خوانی و تکرار هستند. این مشکل اغلب تا رسیدن به نوجوانی برطرف می شود. گهگاه ممکن است بچه های بزرگتر هم به این مشکل دچار شوند.دو مشخصۀ شایع لکنت عبارتند از: تکرار صدا، بخشی از کلمات، کل کلمات و عبارات و طولانی کردن یا کشیدن صداها یا هجی ها. د- د- د- دوش، ما- ما- مامان و فوت- فوت- فوتبال نمونه هایی از تکرار هستند. س- - - - گ هم نمونه ای از طولانی کردن صداست.علل لکنت به طور کامل مشخص نشده اند. امّا عوامل معین ممکن است باعث افزایش تنش عضلات درگیر در تکلم و در نتیجه لکنت زبان شوند. استرس، خستگی یا هیجان می توانند لکنت زبان را تشدید کنند. این بیماری ممکن است در اعضای دیگری از خانواده هم مشاهده شود. لکنت، اکثراً با هوش یا ناهنجاری مشخص مغزی ارتباطی ندارد.کنت زبان گذرا و اتفاقی پدیده شایعی در میان کودکان است. این حمله ها معمولاً با تکامل زبان و تکلم برطرف می شوند و نیازی به پیگیری ندارند.اگر فرزندتان از صحبت کردن هراس دارد، با آن دست به گریبان است یا از صداها، کلمات یا به طور کلی از صحبت کردن اجتناب می کند، او را نزد متخصص ببرید. یک آسیب شناسی گفتار می تواند به کودکتان کمک کند با کاهش تنش در لب ها، زبان و فک، لکنت زبان را به حداقل برساند. آسیب شناسی گفتار همچنین می تواند مهارت هایی را برای از بین بردن الگوهای کلامی غیرضروری و نامطلوب در اختیار فرزندتان بگذارد.به عنوان پدر یا مادر، هرگز به فرزند خود برچسب "بچه لکنتی" نزنید. سعی نکنید حرف بچه را قطع کنید، صبور باشید یا جملات او را تکمیل کنید. با فراهم کردن یک برنامه متشکل از اوقات سکوت، مکالمه کلمه به کلمه و کتابخوانی در کودک خود اعتماد به نفس ایجاد کنید.
