در اینجا به ۱۵ علامت و نشانه شایع در کودکان و برخی از شایع ترین علل مراجعه کودکان و نوجوانان به پزشک أشاره میکنیم. نوجوانان ممکن است به علاوه، علائم و نشانه هایی پیدا کنند که ناشی از بیماریهایی مشابه بیماریهای بزرگسالان میباشند.
دل درد
موارد اتفاقی ممکن است مربوط به اضطراب ها و دل شوره یا عفونت باکتریایی یا ویروسی باشد (گاستروانتریت) اما دل دردی که راجعه، پایدار یا شدید است ممکن است دلالت بر طیفی از بیماریهای دیگرداشته باشد. دل درد غالبا با یکی از موارد زیر در ارتباط است :
برخی از آنتی بیوتیک ها باعث دل درد می شوند.همه آنتی بیوتیک ها قابلیت ایجاد مدفوع شل یا اسهال را دارند.
بسیاری از کودکان دچار اضطراب میشوند - اغلب وقتی در موقعیت جدیدی قرار میگیرند یا با یک صحنه ترسناکتروبرو میشوند . اضطراب می تواند منجر به یک سری نشانههای جسمی گردد، که یکی از آن ها دل درد است.
عفونت یا انسداد آپاندیس معمولاً باعث دردی میگردد که از دور ناف شروع و در ناحیه راست و پایین شکم مستقر می شود.
جلب توجه
به دلایل مختلف، بچه ممکن است احساس کند به توجه بیشتری نیاز دارد و شاید به این نتیجه برسد که با گفتن جمله دلم درد میکند توجه والدین را به سوی خود معطوفت میسازد.
اشکال در دفع مدفوع می تواند باعث دل درد منتشری پیش از اجابت مزاج و تقلایی دردناکی حین بیرون دادن مدفوع گردد. این مسئله یکی از شایعترین علل دل درد در بچه هاست.
گاز(باد پیچ)
گازیکه د روده ھاحبس میشود، از دیگر علل شایع در بچهها از سنین شیرخوارگی تا سالهای ابتدای دبستان است.
بچه ها اغلب به دلیل تهاجم یک ویروس و در مواردی باکتری یا انگل دچار عفونت معده یا روده می شوند.علاوه بر دل درد، علائم و نشانه ی شایع آن عبارتند از تهوع، استفراغ و اسهال، که معمولا در عرض یکی دو روز برطرف می شوند.در صورت طولانی شدن به پزشک مراجعه کنید.
حساسیت روده به پروتئینی رژیم غذایی،مثل گلوتن موجود در گندم و سایر دانه های خوراکی ممکن به دل درد، نفخ شکم، گاز(باد پیچ) و اسهال منجرشود. یکی از اختلالات سو جذب شایع عدم تحمل به لاکتوز است، که ناشی از ناتوانی در هضم قند شیر (لاکتوز ) می باشد.
کودکی که از رفتن به مدرسه وحشت دارد و یا تمایلی به مدرسه رفتن ندارد، ممکن است به شکل ناشیانهای اظهار کند دلشی درد میکند در حالی که هیچ علامت یا نشانه ای که دلالت بر بیماری خاصی داشته باشد در او وجود ندارد و شگفتانگیز تران است که وقتی به بچه اجازه داده می شود آن روز، مدرسه نرود، دل دردش هم از بین می رود.
یبوست
یبوست در بچهها شایع است و خیلی به ندرت پیش می آید که علت جدی و مهمی داشته باشد. یبوست ممکن است با یکی از مسائلی زیر مرتبط باشد:
در برخی از بچهها به شکلی مادرزادی بخشی از روده باریک کامل نیست، که ممکن است باعث انسداد روده شود. یبوست یکی از علائم اولیه این ناهنجاری هاست.
یبوست عملکردی (نگهداری مدفوع به دلایل روانی )
در بعضی از بچههایی که یاد گرفتهاند خود را نگه دارند یبوست ممکن است علامتی از یک اختلال رفتاری عمیق تر بتشد.بچه ممکن است تمایلی به اجابت مزاج یا کثیف کردن لباس زیر خود تداشته باشد.
یبوست در مواردی با تنبلی غده تیروئید در ارتباط است.توی هم رفتگی، اصطلاحا تلسکوپی شدن بخشی روده هر اطلاق می شود که باعث انسداد مسیر طبیعی مدفوع گردد.این مسئله عموما باعث دل درد ناگهانی و شدید شده و ممکن است با یبوست همراه باشد.فقدان فیبر در رژیم غذایی و مصرف ناکافی مایعات ( به تغذیه در فصل ۱۳ مراجعه شود )شایع ترین علت یبوست در دوران بچگی، عبارتند از : دریافت اب ناکافی و نبود فیبر ( الیاف گیاهی ) در رژیم غذایی، خوردن بیش از حد غذا های حاوی چربی حیوانی هم از علل دیگر این موضوع است.
سرفه
سرفه پدیده شایعی است و اغلب به دلیل یکی از مسائل زیر است:
آسم ممکن است تنها سرفه ایجاد کند یا علاوه بر سرفه منجر به علائم دیگری مثل خس خس صدا هم بشود.
سایر نگرانی های مهم
بسیاری از اوقات، والالدین به دلیل بیمار بودن بچه به پزشک مراجعه نمی کنند بلکه نگران رفتار کودک یا عادت های غذایی یا خواب وی هستند،گاهی این مسئله بخشی طبیعی از فرایند رشد و تکامل بچه بوده و خود به خود برطرف می شود. اما در مواردی مسئله جدی تر از این حرفاست و تیاز به درمان دارد.از آن جایی که مشکلات رفتاری، غذا خوردن و خوابیدن به دلایل مختلفی رخ می دهند و خصلت های بسیار متغییری هم دارند،امکان گنجاندن آن ها در این مجموعه مختصر و گذرا وجود ندارد. اما برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری ها و نحوه تاثیر آن ها بر مراحل مختلف زندگی کودک، به فصل ۱۲ الی ۱۴ کراجعه کنید.
سرماخوردگی معمولی،اغلب باعث ریختن ترحشات بینی به داخل حلق و در نتیجه سرفه می شود.
التهاب ویروسی حنجره و نای می تواند باعث سرفه هایی خشک و پارس مانندی ( شبیه پارس کردن شیر دریایی ) شود که اغلب با صدای زیر یا فرکانس هنگام دم و بازدم همراه است ( استریدور )
بچه های نوپا از ۹ ماهگی تا ۳ سالگی در معرض خطر گذاشتن اشیا در دهان هستند که ممکن است وارد نای شده و منجر به سرفه و مشکلات تنفسی گردد.این مسئله از جمله فوریت های پزشکی به حساب می آید.
سرفه های عادی
کودکان دبستانی یا نوجوان ممکن است به صورت عادی سرفه کنند. در چنین حالتی هنگام خواب سرفه قطع می شود. تشخیص این مشکل با رد سایر علل احتمالی صورت می گیرد.
علاوه بر سرفه، حساسیت بینی معمولا باعث احتقان و آبریزش بینی هم می شود. حساسیت ها اکثرا در خلال فصول گرم سال در هنگام گرده افشانی گل ها مشاهده می شوند.
سینه پهلو
سینه پهلو یا ذات الریه، معمولا باعث سرفه هایی همراه با خلط رنگی می شود. سرفه، بیشتر با تب همراه است.
دود غیر مستقیم یا دست دوم
وقتی راه هوایی بچه در اثر ورود دود سیگار تحریک می شود. سرفه پدیده شایعی است به خصوص که بچه آسم هم داشته باشد.
سینوزیت یا التهاب حفرههای هوایی سر و صورت
بچه‌های بزرگتر، ممکن است دچار عفونتهای باکتریایی در سینوسهای سر و صورت شوند، البته شیوع آن مثل بالغین نیست. سرفهای که با پری و درد سینوسیها همراه است ممکن است با سینوزیت در ارتباط باشد.
کاهش شنوایی
کاهش شنوایی ممکن است. فقط به دلیل بیتوجهی بچه باشد، یا ممکن است با یکی از موارد زیر مرتبط باشد:تجمع مایع در گوش میانیمهمترین علت نقصانی یا ضعفت شنوایی تجمع گذرایی مایع در پشت پرده گوشی در داخلی گوش میانی است، که منجر به کاهش شنوایی در همان گوشی می شود. تجمع مایع میتواند عفونت گوشی میانی (اوتیت مدیا) را به دنبال داشته باشد.آسیب یا اختلال عملکرد عصبی (به مشکلات شنوایی، در فصل ۱۳ مراجعه شود) بیماریهای عفونی یا ناهنجاری مادرزادی عصبی که پیامهای صوتی را منتقل میکند، میتواند باعث ناشنوایی شود. کاهش شنوایی می تواند در اثر آسیب ناشی از سر و صدای بلند هم ایجاد گردد.
گوش دادن گزینشی
این یک حالت طبیعی است که در سنین و مراحل مختلف کودکی رخ میدهد. وقتی بچهای همه حواس خود را جمع چیزی کرده باشد، یا به موضوع مورد بخت علاقهایی نداشته باشد، به دلیل بی توجهی به حرفهای شما ممکن است به نظر برسد، نمیشنود.
اسهال
اسهال در دوران کودکی شایع است و اغلب به دلیل یکی از موارد زیر است:واکنش آنتی بیوتیک یا چرک خشک کن (به اسهال آنتی بیوتیکی، در فصل ۲۹ مراجعه شود) انتی بیوتیکها میتوانند باکتریهای بی خطر مقیم رودهها را از بین برده و آنها را با باکتریهای اسهال زا جایگزین کنند. تا ۲۰ درصد افرادی که آنتی بیوتیک مصرف میکنند، دچار این مشکل خواهند شد، اسهال، معمولا خفیف و کوتاه مدت است، گهگاه، عفونت شدیدی در روده بزرگ ایجاد و منجر به اسهال شدید می گردد.
جذب ناکافی غذا به دلیل این بیماری می تواند منجر به مدفوع چرب، بدبو و شل شود.
اختلالات عذا خوردن، در نوجوانان بیشتر مشاهده می شوند. بی اشتهایی عصبی و پر خوری عصبی با استفراغ خودانگیخته و استفاده از مسهل ها به منظور کاهش وزن مرتبط هستند. مسهل ها باعث اسهال می شوند.
کودکان اغلب به دلیل ویروس یا در مواردی باکتری یا انگل دچار عفونت های رو ده ای می شوند. اسهال ، معمولا در عرض یکی دو روز قطع می شود. چنانچه اسهال با تب و دفع خون همراه باشد. باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
نوجوانان پیش از کودکان، در معرضی ابتلا به بیماری التهابی روده هستند. این بیماری مزمن، اغلب با اسهال خونی، کاهش وزن، دل پیچه و نشانههای دیگر همراه است.
بسته شدن مسیر مدفوع به دلیلی پیچ خوردن یا تویی هم رفتگی رودهها میتواند منجر به استفراغ، اسهال یا یبوست، همین طور دالی درد گردد.
اسهال مزمن میتواند از ناتوانی در هضم قند شیر (لاکتوز) یا از یک حساسیت رودهای به پروتئین موجود در رژیم غذایی مثل گلوٹن کندم سایر دانههای خوراکی نشات بگیرد.سایر علائم و نشانهها عبارتند از: دل دارد و نفخ شکم. برخی از بچهها و نوجوانان قادر به تحمل سوربیتول که نوعی قند جایگزین در مواد غذایی فراوری شده است ، نمیباشند.
گوش درد
گوش درد در کودکان بسیار شایع است و اغلب با سرما خوردگی های سر و مغز مشاهده می شود. سایر علل گوش درد از این قرارند:
عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) در بچه های ۴ ماهه تا ۴ ساله شایع است. علاوه بر گوش درد، علائم و نشانههای شایع عبارتند از: بد خوابی، تخریک پذیریو تب کودکان بزرگ تر هم از گوش درد و گرفتگی گوش شکایت خواهند داشت.
آسیب یا صدمه به گوش که باعت درد شدید و خونریزی از مجرای گوش می شود نیازمند مراقبتهای فوری پزشکی است.
این عارضه به دلیل عفونت مجرای گوش خارجی است. حرکت گوشی یا اعمال فشار بر ورودی مجرایی گوش بسیار دردناک است. این بیماری بیشتر در کودکانی مشاهده میشود که وقت زیادی را به شنا کردن اختصاصی میدهند.
ناراحتی و قرمزی چشم
چشمان قرمز یا صورتی اغلب ناشی از عفونت هستند.امّا ممکن است علی دیگری هم داشته باشند:
مواد حساسیت زای منتشر در هوا، مثل گرده گیاهان، غبار و مهدود، میتوانند باعث خارشری و قرمزی
چشمها شوند.
قرمزی درازمدت چشمها ممکن است با کشیدن ماری جوانایا حشیشن مرتبط باشد.
سفیدی چشم (صلبیه) صورتی رنگ می شود، سایر نشانهها عبارتند از: خارشی و احساسی زبری در هنگام پلک زدن، پلک ها ممکن است شب هنگام به دلیل ترشح قی به هم می چسبند،
دود غیرمستقیم دخانیانت میتواند باعث تحریک چشمهای بچه و مشکلات تنفسی در وی شود.
سردرد
سردرد خفیف در بچه ها پدیده ناشایعی نیست، به خصوص در دوران نوجوانی و بلوغ. اما سردردی که مئاوم یا شدید است نیاز به مراقبت و توجه فوری دارد.سردرد ممکن است با یکی از موارد زیر در ارتباط باشد.
جلب توجه
اگر یکی از والدین سر درد داشته باشد، بچه هم ممکن است به عدف جلب توجه یا کسب حمایت روحی از سردرد شکایت کند.
بچه های دبستانی یا نوجوان ممکن است دچار نوعی سردرد عصبی یا میگرن شوند، البته شیوع آن به اندازهبالغین نیست. سردرد ممکن است، با عفونت یا علتهای دیگری مثل فشار عصبی یا واکنش به یک دارو مرتبط باشد.
آسیب یا برخی از بیماریها ممکن است منجر به افزایش فشار بر روی مغز و در نتیجه سردرد، استفراغ وعلائم و نشانه های دیگر شوند.
آنچه به شکل درد در سر تظاهر میکند، ممکن است در اصل از گردن نشات گرفته باشد.
بچهانی که از مدرسه رفتن وحشت دارد یا از آن اجتناب می کند، ممکن است به شکل ناشیانهای اظهار سردرد کند، به طرز شگفتانگیزی وقتی اجازه در خانه ماندن پیدا میکند، سردردش برطرف میشود. این دارد. هیچ ارتباطی با سایر شواهد مطرح کنندهٔ بیماری ندارد.
احتقان سیٹوس یا عفونت سینوس می توائد منجربہ سردرد گردد، که معمولاً با درد حفره های سینوسی یا درد صورت یا احساسی فشار هنگام دولا شلانی همراه است.
درد عضلانی و مفصلی
درد در عضلات و مفاصل بچهها، اغلب با زندگی پر تکاپوی بچه یا یکی از علل زیر در ارتباط است:
دردهای رشد یا اصطلاحا درد قد کشک
اینکه آیا واقعارشد استخوانهای دراز دست و پا باعث درد میشود، هنوز معلوم نیست، در خلال سال هایی که رشد بچه سرعت میگیرد، شایعترین علت درد عضلانی یا مفصلی در بچه، میتواند فعالیت جسمانی او باشد که عملکرد عضلانی و اسکلتی او را به چالش میکشد. به این مسئله گاهی سندرم کاربرد افراطی اطلاق میشود.
روماتیسیم مفصلی در دوران کوذکی واختلالات مربوطه میتوانند باعث درد، سفتی و التهاب مفاصل به شکل مزمن یا راجعه شوند.
برد در پی حرکت مفصل، فراتر از محدوده طبیعی و کشیدگی یا پارگی رباطها ایجاد میگردد.
تب
همه بچه ها گهگدتری دچار تب می شوند. تب ممکن است با عفونت در یکی از اعضا بدن مرتبط باشد.تب خفیف معمولا با عفونت های دستگاہ تنفس فوقانی، مثل سرماخوردگی معمولی ایجاد می شود و جای نگرانی نیست.تب شدید ۱۰۳ f(4/39 c) یا بالاتر ممکن است حکایت از عفونت جدی تری داشته باشد، به خصوص اگر طولانی شود. درچنین حالتی فورا به پزشک مراجعه کنید.وقتی تب دراز مدت ( مزمن ) یا یا راجعه است و شواهد مشخصی از عفونت هم موجود نیست، پزشک ممکن است به جست و جوی سایر علل تب بپردازد. این علل عبارتند از : اختلالات روماتیسمی ، برخی از بیماری های عروقی و سرطان.
حرکات مکرر، مثلاً حرکاتی که هنگام شرکت در مسابقات ورزشی یا بازی با ابزارآلات موسیقی (ساز زدن) صورت میگیرد، می توانڈ باعٹ تحریک والتہاب یک یا چند زردپی گردد. علاوه بر درد، مفصلی ممکن است سفت و حساسی هم بشود.
احتقان ببینی
گرفتگی بینی پدیده شایعی در دوران کودکی است.احتقان بینی ممکن است در پی بیماری مختلفی ایجاد گردد:
علائم و نشانههای شایع سرماخوردگی عبارتند از: احتقان بینی، خروج ترشحات ابکی، مخاط خاکستری و تب خفیف، سایر علائم و نشانهها شامل: تحریکپذیری، بی اشتهایی و بدخوابی میباشند.
لوزه سوم (آدنوئیدهای بزرگ)
خرخر کردن شایعترین نشانه بزرگی آدنوئید یا لوزه سوم است. علاوه بر گرفتگی بینی، ورم آدنوئید نیز باعث تودماغی شدن صلا می شود. سینوزیت (به فصل ۲۴ مراجعه شود)احتقان درازمدت بینی همراه با ترشحات متمایل به سبز یا زرد، درد صورت، سردرد، بوی بد دهان. سرفه و تب خفیف از علاثیم نشانههای شایع سینوزیت هستند.
گلودرد
به طور طبیعی در مسیر رشد، کودکان در مواردی دچارگلودرد میشوند. اما همه گلودردها پیش پاافتاده و بی اهمیت نیستند. گلودرد دریچهها ممکن است بایی بیماریهای زیر در ارتباط باشد:
عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی مانند، شایع ترین علت گلو درد می باشد. سایر علائم و نشانه ها ممکن است شامل : سرفه،آبریزش بینی ، خارش گلو و گرفتگی صدا باشد.گلودرد چرکی یا اصطلاحا سترپی (په فصل ۲۰ ، مراجعه شود)گلودرد چرکی، شایع ترین عفونت باکتریایی گلو است . عموماً در کودکان سنین ۵ تا ۱۵ سال رخ میدهد. علاوه بر گلودرد، دیگر علائم و نشانههای احتمالی از این قرارند: تب، سردرد، دل در ۱۵ ورم غدد لنفی گردن.
یک باکتری یا ویروس میتواند باعث عفونت دردناکی در گلو شود. حتی با وجود برداشتن لوزههای بچه امکان عفونی شدن گلو و ظهور علائم و نشانههای شبیه ورم لوزهها وجود دارد.
ورم لوزه، به عفونت لوزهها گفته میشود. دیگر علال نشانههای شایع آن عبارتند از: مشکل بلع، دل درد وبل.
مشکلات ادراری
مشکلات ادراری ممکن است بنا اختلالات وبیماریهایی جزئی تا بسیار خطرناک در ارتباط باشند. مشکلات ادراری در بچهها اغلب با یکی از موارد زیر مرتبط هستند:
اولین علائم و نشانههای مرض قند در کودکان عموما عبارتند از: افزایشی عطش و تکزرادرار آن هم با حجم زیاد.بی اختیاری ادرار بعد از آموزشی نگهداری و طهارتچنانچه بچهای بعد از اینکه یادگرفت خودش را نگه دارد، دوبارہ دچار شب ادراری شد یا گذر زمان یا مداخله پزشکی احتمالاً باعث رفع این مشکل خواهند شد، پی اختیاری ادرار در طول روز، باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
سوزش و تکرر ادرار ممکن است ناشی از یک عفونت ادراری باشد. سایر علائم و نشانههای آن عبارتند از تغییر رنگ ادرار دل درد، تب ولرز
برخی از اختلالات کلیوی مثل: عفونت ، التهاب و آسیب ، ممکن است باعث کدر یا تیره شدن ادرار شوند. ورم صورت و پاها هم ممکن است به دنبال آن ایجاد گردد.
مشکلات بینایی
تشخیص مشکلات سال کار چندان ساده ای نیست، هر چه بچه ها بزرگ تر می شوند، برخی از مشکلات زیر در آنها بازرتر می گردند:
کودکان دبستانی ممکن است دچار اختلالاتی در دید شوند که برای اصلاح آن نیاز به عینک باشد. بچه، به طور معمول از مشکل بینایی شکایت دارد و گاهی برای بهتر دیدن چشم هایش را کوچک می کند.
این بیماری ارثی معمولاً در مردان مشاهده می شود. افراد مبتلا در تشخیص رنگ های قرمز یا سبز یا هر دو مشکل دارند.
دوبینی، علل مختلفی دارد، که برخی از آنها جدی و خطرناک هستند. در صورت دوبینی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چشم ها به موازات هم حرکت نمی کنند، یعنی، یکی از آنها به شکل یا متناوب به سمت داخل یا خارج منحرف می شوند.
استفراغ
استفراغ در شیرخواران و خردسالان بیشتر در پی پرخوری یا عفونت روده ای خفیف ایجاد می شود. استفراغ به یکی از دلایل زیر اتفاق می افتد:
تکامل ناقص یا ناصحیح روده باریک در انتها یا ابتدای دستگاه گوارش، می تواند منجر به یبوست یا ؟؟؟؟؟
اختلالات غذا خوردن بیشتر در نوجوانان مشاهده می شوند. بی اشتهایی و پرخوری عصبی یا استفراغ خود انگیخته (عمدی) به عنوان راهی برای کاهش وزن، همراه هستند.
برخی از شیرخواران بیش از حجم معده خود، شیر می خورند و بالطبع مقادیر اضافی را بالا می آورند.
بچه ها، اغلب، در پی تهاجم ویروس و گاهی باکتری یا انگل دچار عفونت معده یا روده باریک می شوند. علائم و نشانه های معمول عبارتند از: تهوع، استفراغ ، دل درد و اسهال، این عفونت ها معمولاً در عرض یکی دو روز برطرف می شوند، در غیر این صورت به پزشک مراجعه کنید.
خس خس صدا
تنگی نفس به همراه صداهای فرکانس یا زیر معمولاً حین بازدم – ممکن است تظاهر آسم باشد. امّا به قول قدیمی ها هر خس خسی که آسم نیست . در واقع طیفی از مشکلات تنفسی یا راه های هوایی می توانند باعث خس خس صدا شوند:
خس خس ناشی از آسم اغلب با تنگی نفس، احساس فشردگی قفسه سینه و سرفه همراه است. آسم ممکن است در اثر حساسیت، عفونت تنفسی، هوای سرد یا ورزش تشدید شود.
برونشیولیت یا التهاب نایژک ها
کوچک ترین مجاری تنفسی در ریه ممکن است توسط یک ویروس عفونی شوند، که خس خس ، سرفه و تندتر شدن تنفس را در پی دارد. این بیماری با برونشیت، که در کودکان معمولاً باعث خروسک می شود، فرق می کند.
بعضی از کودکان وقتی دچار هیجان، دل واپسی یا ترس و وحشت می شوند، تندتر نفس می کشند و از ریه های آنها صدایی شبیه خس خس شنیده می شود.
این عفونت تنفسی، که بیشتر معروف به آر – اس – وی می باشد، اکثراً در کودکان زیر ۴ سال مشاهده می شود. علاوه بر خس خس صدا، این عفونت باعث احتقان یا آبریزش بینی، سرفه و تب خفیف هم می شود.
