اگر سن شما از مرز ۴۰ سالگی گذشته است، بدون تردید در مسیر پیری قرار گرفته اید.. به احتمال قوی جلو آینه متوجه پیدایش چین و چروک های بیشتری روی صورت خود شده اید. ممکن است متوجه دردها و کوفتگی های بعد از ورزش یا کار زیاد در کارگاه شده باشید، که در مقایسه با گذشته کمی دیرتر برطرف می شوند.اگرچه پیری فرآیندی است مادام العمر که از ۸نگام تولد آغاز می شود، امّا عملاً تا زمانی که فرد وارد دهه چهارم یا پنجم حیات نشده، به ندرت چنین تعبیری معنا و مفهوم پیدا می کند. کودکی، نوجوانی و جوانی با نوعی احساس جاودانگی و فناناپذیری عجین شده اندک و تنها زمانی که تغییرات جسمانی خاصی در بدن پیدا می شود، افراد به تدریج تسلیم این واقعیت می گردند که انگار آنها هم از قاعده پیری مستثنی نیستند.اگر بالای ۶۰ سال سن دارید، نه تنها با بسیاری از واقعیت های پیری روبه رو شده اید، بلکه به احتمال قوی درک می کنید که سال های زیادی را پشت سر گذاشته اید. در هر سنی که باشید، به تعبیری به همان اندازه به پیری و در نتیجه به مرگ نزدیک تر شده اید. درک تغییر و تحولاتی که با بالا رفتن سن در انسان ایجاد می گردد به پذیرش این تغییرات کمک کرده و احتمالاً از وقوع برخی بیماری ها و اختلالات جلوگیری می کند.گوشت، استخوان و سایر اعضاء، طول عمر محدودی دارند. بعضی از قسمت های بدن نسبت به سایر بخش ها زودتر طراوت و تازگی خود را از دست داده پیر و فرسوده می شوند. این بخش از کتاب به شرح راه هایی می پردازد که اعضاء و سیستم های بدن شما با گذر زمان و اصطلاحاً پیر شدن متحمل تغییر و دگرگونی می شوند. البته همه این تغییرات اجتناب ناپذیر و حتمی نیستند. برخی از عیب و نقص ها که به طور معمول به پیری نسبت داده می شوند، عملاً ناشی از بی تحرکی، رژیم ناسالم و دیگر رفتارهای غلط در زندگی روزمره می باشند.
تغییرات بینایی
با افزایش سن، عدس های چشمان شما نرمی و قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهند. این تغییر معمولاً حول و حوش ۴۰ سالگی شروع، و مشکل به مشکلاتی در زمینه تمرکز کردن روی اشیاء نزدیک می گردد. تقریباً در همین سن، بسیاری از افراد متوجه می شوند برای مطالعه کردن نیاز به استفاده از عینک دارند. اگر تا سن ۶۵ سالگی، لااقل بعضی وقت ها به عینک احتیاج ندارید باید گفت شما یک استثنا هستید.گلوکوم، آب مروارید و تحلیل ماکولا ممکن است در پیری ایجاد گردند. این بیماری ها در دهه های ۶۰، ۷۰ و ۸۰ شایع تر و جدی ترند. ولی امکان وقوع آنها در جوان ترها هم وجود دارد، به ویژه در افرادی که سابقه خانوادگی چنین بیماری هایی را دارند.این اختلالات ممکن است یک یا هر دو چشم را مبتلا کنند و از آنجایی که به تدریج و معمولاً بدون درد پیشرفت می کنند، اغلب به حساب عوارض طبیعی پیری گذاشته می شوند.مراجعه منظم به یک چشم پزشک، به خصوص با وقوع تغییر و اخلال در بینایی، بسیار حائز اهمیت است. دز صورت ایجاد درد و قرمز شدن چشم ها یا از دست دادن بخشی از بینایی یا نابینایی کامل یک چشم، بلافاصله به یک مرکز پزشکی مراجعه کنید. در صورت مشاهده جرقه های نورانی یا تاریک و روشن شدن میدان بینایی هم به پزشک مراجعه کنید. برخی از اختلالات بینایی در صورت عدم درمان می توانند باعث کوری دائم شوند.
آب سیاه (گلوکوم)
گلوکوم به گروهی از بیماری های چشم اطلاق می گردد که از افزایش غیرطبیعی فشار کرده چشم نشأت می گیرند. نتیجه آن محدود شدن میدان دید می باشد. حدود ۳ درصد افراد بالای ۶۵ سال مبتلا به گلوکوم یا آب سیاه هستند.
آب مروارید
آب مروارید در واقع به کدورت عدسی های چشم گفته می شود که در حالت طبیعی شفاف هستند، و منجر به تاری دید دوربینی یا دیدن هاله هایی در اطراف منبع نور می گردد. آب مروارید علت اصلی کوری در جهان است و عمل جراحی آب مروارید یکی از شایع ترین اعمال در ایالات متحده است.تقریباً ۵/۲۰ میلیون آمریکایی در سن ۴۰ سالگی یا بالاتر، یا با تعبیر دیگر از هر شش آمریکایی یک نفر در این محدوده سنی به آب مروارید مبتلا هستند. تا سن ۸۰ سالگی تقریباً نیمی از همه مردم آب مروارید پیدا می کنند.
تغییرات جسمانی همراه با پیری
اکثر افراد بالغ هر چه مسن تر می شوند عموماً تغییرات جسمانی مشابهی پیدا می کنند. فهرست زیر که مشتمل بر این تغییرات است برگرفته از یک مطالعه طولی است
[۱] که در بالتیمور آمریکا روی مسئله پیری صورت گرفته و نتیجه آن توسط مرکز بهداشت و خدمات انسانی
[۲] به چاپ رسیده است:
- قلب کمی بزرگتر می شود و حداکثر مصرف اکسیژن کاهش می یابد.
- فشار خون سیستولفی افزایش می یابد و جدار شریان ها ضخیم تر می شود.
- توزیع و محل تجمع چربی در بدن تغییر می کند.
- توده عضلانی و قدرت پنجه و گرفتن اشیاء کاهش می یابد.
- توانایی شنیدن صداهای پر فرکانس کاهش می یابد. این تغییر حول و حوش ۲۰ سالگی آغاز می گردد و شنیدن صداهای کم فرکانس هم در دهه ۶۰ مشکل تر می شود.
- ظرفیت تنفس دچار کاهش می شود.
- مغز به طور مدام دچار آسیب سلول های عصبی و از دست رفتن آنها می شود.
- ظرفیت مسئله کاهش می یابد، که زود به زود دستشویی رفتن (تکرّر ادرار)، و گاهی اوقات، بی اختیاری (ریختن ادرار) را در پی دارد.
- کلیه ها کارآیی خود را در زمینه گرفتن مواد زائد از خون تا حدودی از دست می دهند.
به خاطر داشته باشید، که این فهرست مربوط به تغییراتی است ک به طور متوسط آن هم در گروهی از افراد مشاهده شده است، و از این رو به معنای پیش بینی روند پیری در شما نمی باشد. اگر مراقب سلامتی خود باشید و فعال باقی بمانید، احتمال به تعویق افتادن بسیاری از این رخدادها در شما وجود دارد.
تحلیل رفتن ماکولا
تحلیل رفتن یا زوال ماکولا به تخریب تدریجی بخش کوچکی در مرکز شبکیه گفته می شود که تصاویر در آنجا متمرکز می گردند. با زوال ماکولا دقت بینایی و تند و تیزی مطالعه دچار اختلال می شوند. مشخصه این بیماری پیدایش نقطه سیاهی در مرکز میدان دید است، که دید مرکزی را با مشکل روبرو می سازد. البته به دید محیطی عموماً آسیبی وارد نمی شود.
مشکلات مربوط به دید شبانه
دید شبانه اشاره دارد به قدرت دید شما در نور کم یا در تاریکی، با بالا رفتن سن، چشمان سالم هم تا حدودی دچار مشکل دید در شب می شوند. یکی از پیامدهای شایع و بالقوه خطرناک این مسئله، اشکال در رانندگی است. برای مثال، چشمان شما ممکن است قادر به سازگاری سریع با اثر آتی نگاه کردن به چراغ های پشت سر هم خیابان یا اتومبیل ها نباشد.بسیاری از اختلالات چشمی ممکن است ناشی از کاهش دقت و حدّت بینایی در شب باشند. اگر در دید شبانه مشکل دارید، به یک چشم پزشک مراجعه کنید. و این مشکل را تنها به پای عوارض طبیعی نگذارید.
اقدامات کمکی
حتی اگر مشکل بینایی هم نداشته باشید، با بالا رفتن سن برای بهتر دیدن به نور بیشتری احتیاج دارید. سعی کنید هنگام مطالعه یا کار، از یک چراغ قابل تنظیم مثل لامپ گردن غازی (چراغ رومیزی) استفاده کنید. لامپ های پرقدرت تر هم ممکن است مفید واقع شوند. برای بهتر دیدن در شب از چراغ خواب استفاده کنید. با این کار خطر سقوط و زمین خوردن هم کاهش می یابد.چنانچه تنها مشکل شما، هنگام مطالعه کردن است و هیچ اختلال بینایی دیگری ندارید، در صورت تمایل می توانید از عینک های مطالعه که بدون نسخه پزشک هم در بسیاری از داروخانه ها و فروشگاه های تخفیف دار عرضه می شوند، استفاده کنید.
تغییرات شنوایی
اگرچه برخی از افراد قدرت شنوایی خود را به شکل عالی تا پایان عمر حفظ می کنند، امّا بیشتر مردم تدریجاً قسمتی از حس شنوایی خود را از دست می دهند، که این مسئله گاهی از همان دهه بیست غاز می گردد. نقص شنوایی یکی از شایع ترین بیماری های دوران میانسالی و بعد از آن می باشد. از هر سه فرد بالای ۶۰ سال یک نفر، و نیمی از افراد بالای ۸۵ دچار نقص قابل توجه شنوایی هستند.نقص شنوایی مرتبط با سن، معمولاً در ابتدا قدرت شنیدن صداهای پر فرکانس و بعدها، فرکانس های پایین تر را تحت تأثیر قرار می دهد. برای بعضی از افراد، پی گرفتن مکالمه در یک رستوران یا اتاق شلوغ، دشوار می شود.تغییرات ایجاد شده در گوش داخلی یا اعصاب مربوطه، وزوز، جرم گرفتن و بیماری های مختلف دیگر می توانند شنوایی شما را مختل کنند. اگر خودتان یا یکی از اعضاء خانواده گمان می کنید که شما دچار نقص شنوایی شده اید به پزشک خانواده مراجعه کنید که احیاناً شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع خواهد داد. کاهش شنوایی را می توان با درمان های معمول یا جراحی به طور کامل یا تا حدودی برطرف ساخت.سمعک ها به درد همه نمی خورند، امّا می توانند در برخی افراد، قوه شنوایی را بهبود بخشند. با ساخت و ورود سمعک های کوچکتر به بازار که هم مؤثرند و هم کمتر جلب توجه می کنند، افراد بیشتری برای بهبود شنوایی خود به استفاده از آنها راغب شده اند. برای اطلاعات بیشتر در مورد کاهش شنوایی و سمعک ها، به فصل ۲۴، "گوش و حلق و بینی" مراجعه کنید.
تغییرات پوستی
با افزایش سن، بزرگترین عضو بدن شما یعنی پوست به تدریج مقداری از قابلیت ارتجاع خود را از دست می دهد. نتیجه اینکه: پوست شما رفته رفته چین و چروکپیدا کرده و شل و ول می شود. با حفظ سلامتی و تندرستی، می توان بسیاری از عضلات زیر پوستی را سفت و محکم نگاه داشت و بالطبع پوست این نقاط هم طراوت خود را نگاه خواهد داشت، امّا به هر شکل در برخی نقاط بدن مثل صورت، پوست دچار شلی و افتادگی می شود.پوست شما در گذر عمر کمی نازکتر هم می شود که وضع بیشتر سیاهرگ ها و تغییر رنگ های زیر پوستی را به دنبال دارد. کم کم پوست شما رنگ و طراوت جوانی را از دست می دهد. کاهش تولید چربی های طبیعی پوست هم منجر به خشکی بیشتر آن می شود. به علاوه، شما نسبت به گذشته کمتر عرق می کنید.سرعت پیری و چروکیده شدن پوست به چند عامل بستگی دارد. مهمترین عامل، قرار گرفتن شما در زیر نور آفتاب طی سالیتان دراز است، هر چه بیشتر در معرض نور خورشید بوده اید، آسیب پوستی هم بیشتر خواهد بود. سیگار کشیدن هم به آسیب بیشتر پوست، مثلاً چین و چروک منجر می گردد.برخی از تغییرات تا حدودی به دلیل خشکی پوست هستند، که با مراقبت شایسته از پوست در طول حیات می توان وقوع آنها را به حداقل رساند. تغذیه و تندرستی هم نقش مهمی ایفا می کنند. پوست شما، مانند سایر اعضاء بدن از خون رسانی بهتر در نتیجه رژیم سالم و ورزش منظم، بهره های زیادی خواهد برد.
در زیر به چند عارضه پوستی شایع در سنین اشاره می شود:
چین و چروک
چین و چروک ها از پیامدهای طبیعی پیری هستند. مراقبت از پوست و سالم نگاه داشتن آن در به تعویق انداختن این چین و چروک ها کمک شایانی می کند، امّا در نهایت کسی را از این سرنوشت محتوم گریزی نیست.
خشکی پوست
خشکی پوست (استئاتوز)، با خارش شدید پشت (گرده)، ساق ها، دست ها یا جاهای دیگر بدن مشخص می شود. علت آن از دست رفتن چربی های طبیعی پوست است که با پوسته پوسته کردن سطح بدن گاهی ترک هایی روی آن ایجاد می کند.کاهش دفعات حمام رفتن یا دوش گرفتن، اجتناب از پوشیدن لباس های پشمی در تماس مستقیم با پوست، افزایش سطح رطوبت منزل و مالیدن کرم ها یا لوسین های نرم کننده، همگی به جلوگیری از این مشکل کمک می کنند. با ین حال، برای اطمینان یافتن از اینکه خارش پوست ناشی از مسئله دیگری نباشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
لکه های پیری
لکه های پیری یا لکه های جگری، لکه های پهن و رنگین بر روی پوست هستند که رنگشان از قهوه ای روشن تا سیاه متغیر است.. این لکه ها در اندازه های مختلف و در هر جایی از بدن به کوچکی کک و مک تا قطر چندین سانتی متر مشاهده می شوند. ممکن است از لحاظ زیبایی برای شما مشکلاتی ایجاد کنند، امّا از نظر پزشکی بسیار بی اهمیت هستند. این لکه ها برخلاف نامشان، هیچ ارتباطی با جگر ندارند.
پورپورای پیری
با بالا رفتن سن، عروق خونریزی که رست زیر پوست قرار گرفته اند، دچار شکنندگی و خونریزی می شوند. در پی این حادثه در سطح پوست خون مردگی های ظریفی موسوم به پورپورای پیری ایجاد می گردد. این عارضه عمدتاً بر روی ساعدها مشاهده می شود. برخی از داروهایی که برای جلوگیری از تشکیل لخته مصرف می شوند، مانند آسپرین، هم ممکن است منجر به پورپورای پیری گردند یا آن را تشدید کنند. این عارضه از لحاظ پزشکی فاقد اهمیت است.
جراحی زیبایی
با ظهور چین و چروک و افتادگی پوست، برخی از افراد برای مقابله با پیری به فکر جراحی زیبایی می افتند، پرسش های معمول در مورد جراحی زیبایی از این قرارند:
چه کاری از آن بر می آید؟
عمل جراحی بر روی صورت که اصطلاحاً به آن فیس – لیفت
[۳] یا رخ پردازی گفته می شود، با کشیدن و صاف و صیقل کردن پوست، از چین و چروک های زحمت و افتادگی ان می کاهد. در جراحی زیبایی، پلک، ورم و پف کردن زیر چشم ها و پوست اضافی بالای چشم ها را بر می دارند. گاهی از جراحی پلک برای مقاصد غیر زیبایی هم استفاده می شود، مثلاً وقتی که افتادگی و پوست اضافی پلک ها، بینایی فرد را مختل سازد.
نحوه عمل چگونه است؟
در جراحی رخ پردازی یا لیفت صورت، جراح، برش هایی در ناحیه خط ریش یا درست جلوی گوش ها و پشت گوش در خط مو ایجاد می کند. سپس پوست صورت را بالا و عقب می کشد و پوست اضافی را کوتاه می کند. اغلب چربی زیر پوستی ناحیه چانه در آورده می شود. جای عمل چندان معلوم نمی شود.
آیا خطری هم دارد؟
مثل همه اعمال جراحی این عمل هم عوارضی دارد، مثل ورم و کبودی بیش از حدّ، عفونت و آسیب رسیدن به اعصاب صورت.
فرایند بهبودی چقدر طول می کشد؟
ورم کبودی ناشی از عمل رخ پردازی عمدتاً بعد از ۳-۲ هفته برطرف می شوند.
نتیجه عمل چقدر دوام می آورد؟
یکی از دو سال تا چندین و چند سال.
تغییرات مو
موها با افزایش سن تغییر می کنند، البته این فرایند از فردی به فرد دیگر فرق می کند. به طور متوسط، ۵۰ درصد بالغین تا سن ۵۰ سالگی، ۵۰ درصد موهای خود را سفید کرده اند. سفید شدن، معمولاً از ناحیه شقیقه ها (واعظ شیب) آغاز و سمت فرق سر گسترش پیدا می کند. موهای جدید اغلب بافت های متقاوتی دارند.برای برخی سفید شدن موی سر جذاب است ولی برخی دیگر آن را جذاب نمی دانند. عقیده شما در این زمینه بستگی به تجربیات فردی، زمینه های فرهنگی، یا مدر روز دارد.هم در مردان و هم در زنان موها کمی کم پشت می شوند، تقریباً ۶۰ درصد از مردان، تا سن ۵۰ سالگی دچار ریزش یا کم پشتی مو می شوند. در تاسی تیپ مردانه، موهای ناحیه جلو وسط سر می ریزند. سن، تغییرات هورمونی و وراثت باعث ریزش بیشتر مو در برخی از افراد نسبت به برخی دیگر می شوند.در گروه اندکی از زنان هم تاسی تیپ زنانه با افزایش سن مشاهده می شود. در زنان به جای پیدایش تاسی واضح، عریض تر شدن فرق سر و کم پشتی مو ملاحظه می شود. تغییرات هورمونی که بعد از یائسگی رخ می دهند، ممکن است باعث رشد و زبری موهای صورت گردند.
تغییرات دندان ها
نحوه پاسخ دندان ها و لثه ها به افزایش سن، بستگی به میزان مراقبت و نگهداری شما از طی سال های گذشته دارد. امّا حتی اگر در مورد مسواک زدن و استفاده از نخ دندان هم بسیار مقیّد و دقیق باشید، احیاناً متوجه احساس خشکی دهان و تو رفتگی لثه ها خواهید شد. دندان های شما کمی تیره تر و شکننده تر می شوند.با کاهش بزاق برای زدودن باکتری ها از دهان، دندان ها و لثه های شما در برابر پوسیدگی و عفونت کمی آسیب پذیر خواهند شد. سیگار کشیدن، بیماری ها و برخی داروها می توانند باعث تشدید این مشکلات شوند. بیماری خفیف لثه ها باعث قرمزی، ورم و درد آنها می گردد. و در صورت عدم درمان، این بیماری ممکن است تا آنجا پیشرفت کند که دندان های شما یکی یکی لق شده و بیفتد.درد و ضایعات ناشی از دندان های مصنوعی معمولاً ناشی از جفت و جور نبودن قالب آنها با لثه است. اگر مدت ها از دندان های مصنوعی استفاده کرده اید و به تازگی ضایعات روی لثه هایتان پیدا شده، این درد و سوزش ممکن است حاکی از تغییری در دندان مصنوعی یا هماهنگی ساختار دهان باشد. در صورت تغییر وزن، دندان های شما هم بایستی عوض شوند. گاهی این شایعات ناشی از بقایای غذایی است که لای دندان ها مصنوعی گیر می کنند. و در موارد نادر، ضایعات مکرر دهان می تواند علامت وجود یک بیماری زمینه ای باشد.
چه کاری از شما بر می آید
حداقل روزی دو بار مسواک بزنید و یک بار هم ز نخ دندان استفاده کنید. حتماً هر دو سطح خارجی و داخلی دندان ها و لثه ها را تمیز کنید. اگر در انجام این کارها مشکل دارید، از مسواک برقی و نخ گیر دندان کمک بگیرید.اگر در نتیجه استفاده از دندان مصنوعی لثه هایتان زخم شده، برای قالب گیری مجدد دندان ها به دندان پزشک مراجعه کنید. برای پیشگیری و زخم های لثه در نتیجه غذاهایی که لای دندان مصنوعی گیر می کنند، بعد از غذا خوردن آنها را مسواک بزنید، هر شب آنها را از دهان در آورده و لثه ها، زبان و سقف دهانتان را مسواک بزنید. برای ساکت کردن درد ناشی از این ضایعات، از پمادهای معمولی و بدون نسخه روی لثه ها اجتناب کنید. علاوه بر مراقبت و نظافت روزانه دهان، حداقل سالی یکبار برای جرم گیری و معاینات متداول دندان، به دندان پزشک مراجعه کنید.
تغییرات خواب
خواب شما در دوران بزرگسالی نیاز به تغییر چندانی ندارد. اگر شما به شبی ۶ ساعت خواب احتیاج دارید، احتمالاً تا ۱۰ سال آینده هم تقریباً به همین میزان خواب، ۳۰ دقیقه کمتر یا بیشتر نیاز خواهید داشت و با این حال هر چه پیرتر می شوید، احتمالاً متوجه خواهید شد که به خوبی گذشته نمی خوابید. در سنین ۵۰ تا ۶۰ سالگی خواب، اغلب آرامش کمتری به آدم می دهد. بعد از ۷۰ سالگی، به طور معمول مدت زمان دراز کشیدن در بستر افزایش می یابد امّا مدّت زمان خواب خوب کاهش می یابد. علت این امر آن است که خواب دلتا یعنی عمیق ترین و آرامش بخش ترین مرحله خواب، با افزایش سن کاهش می یابد. ممکن است شما زودتر از گذشته ها، یعنی سر شب خوابتان بگیرد و صبح ها هم، کلّه سحر بیدار شوید.با افزایش سن، بی خوابی به دلایل مختلف به معضل عمده ای تبدیل می گردد. تغییرات ایجاد شده در الگوی خواب شما، سطح فعالیت و سلامتی می توانند برنامه خواب سما را به هم بریزند. درد، افسردگی، اضطراب و فشار عصبی هم ممکن است در خواب شما اختلال ایجاد کنند. مردانی که دچار بزرگی خوش خیم غده پروستات می شوند به دلیل نیاز مکرر به ادرار کردن در طول شب، از نعمت خواب یک دست و راحت بی بهره خواهند ماند.داروها هم ممکن است در عارضه بی خوابی مقصر باشند، همان طور که هم خوابه خرناس کش می تواند چنین نقش را ایفا کند. نخوابیدن به دلیل بی خوابی بخش حتمی و اجتناب ناپذیری از پیری به شمار نمی رود، ولی با بالا رفتن سن عوامل خطرساز بی خوابی افزایش می یابند.
تغییرات وزن
در اکثر افراد حفظ یک وزن مطلوب یا کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن، کار دشواری است. هر چه سنتان بالاتر می رود، چنین کاری رفته رفته دشوارتر هم می شود. با افزایش سن، سوخت و ساز بدن شما به طور کلی کند می شود، یعنی بدن وظایف خود را با سوزاندن کالری های کمتری در مقایسه با گذشته انجام می دهد. نتیجه اینکه، کالری هایی که زمانی برآورده ساختن نیاز روزانه شما به انرژی، مصرف می شوند، اکنون به شکل چربی ذخیره می شوند. ضمناً، سطح فعالیت بدنی شما هم دیگر مثل آن روزها نیست. نتیجه همه این صحبت ها، اغلب، افزایش وزن ناخواسته در شما خواهد بود.
تغییرات قلبی، عروقی
قلب و رگ های خونی شما هم با گذر زمان تغییر پیدا می کنند، حتی اگر به بیماری خاصی مبتلا نباشند. با افزایش سن، عضله قلب کارآمدی خود را تا حدودی از دست می دهد و از این رو برای انجام وظیفه متحمل فشار بیشتری می شود. ممکن است شما برخی از سلول های گام ساز قلب، که سرعت و ریتم را تنظیم می کنند نیز از دست بدهید.با بالا رفتن سن، عروق خونی شما به شکل طبیعی قابلیت انعطاف خود را از دست می دهند. رسوبات چربی سفت و سخت شده (پلاک های آترواسکلروتیک) ممکن است در دیواره شریان های انباشته، و باعث تنگی مجرای عروق شوند. از بین رفتن طبیعی قابلیت ارتجاع عروق، در کنار عارضه تصلب شرایین (سفتی جدار عروق)، باعث تنگ تر شدن شریان ها و در نتیجه تحمیل فشار بیشتر بر قلب برای پمپ کردن خون به داخل آنها می گردد. این موضوع افزایش فشار خون شما را در پی خواهد داشت.به طور معمول فشار خون، با بالا رفتن سن، کمی افزایش می یابد. مادامی که فشار خون شما در محدوده طبیعی است. هیچ جای نگرانی نیست. امّا چنانچه این افزایش به حدی است که باعث فشار خون بالا گردد، باید درمان آن اقدام گردد.تغییرات قلبی عروقی به طور معمول، تدریجاً طی یک مدت چند ماهه یا چند ساله رخ می دهند. بین سنین ۴۰ تا ۶۵ سالگی ممکن است بر سرعت این تغییرات هم افزوده شود، به ویژه در مردانی که در مقایسه با زنان هم سن خود مشکلات قلبی، عروقی بیشتری دارند.علیرغم تضعیف تدریجی سیستم قلبی، عروقی طی سالیان، باز هم قلب شما توانایی برآورده ساختن نیازهای بدن را، چه در حال استراحت و چه در حال کار و فعالیت دارد. امّا، برای فایق آمدن بر آسیب یا رفع و رجوع کردن نیازهای ناگهانی در پی افزایش فعالیت جسمانی، استرس یا بیماری، ظرفیت روز آن زیاد نیست. سفتی جدار عروق (آترواسکلروز) یا فشار خون بالا می توانند منجر به حمله قلبی یا نارسایی احتقانی قلب شوند.
پرسش و پاسخآیا رژیمی وجود دارد که به من زندگی طولانی تر و سالم تری عطا کند؟
خیر. هیچ نوع رژیم اختصاصی که بتواند عمر بشر را طولانی تر کند، وجود ندارد. مشکلاتی که شما با افزایش سن پدا می کنید، منحصر به خود شما هستند. مثلاً اگر فشار خون بالایی دارید، باید وزن خود را کم کرده و مصرف نمک را محدود کنید. یا اگر مبتلا به دیابت هستید، نیاز به کاهش مصرف مواد قندی و کنترل وزن دارید.بهترین توصیه برای گرفتن یک رژیم سالم آن است که غذاهای متنوعی را در رژیم خود بگنجانید. یک رژیم متعادل، امکان دریافت ویتامین ها، مواد معدنی، پروتئین، کربوهیدرات و سایر مواد غذایی را فراهم می سازد. در کل، در عین حالی که مصرف گوشت قرمز و چربی را محدود می کنید، از مقادیر فراوان میوه و سبزی استفاده کنید. رعایت حد اعتدال در مصرف مواد غذایی جز مهم دیگری از یک رژیم سالم به حساب می آید.
تغییرات گوارشی
تغییرات گوارشی چنان ظریف و بی سر و صدا اتفاق می افتند که افراد اغلب تا دهه شصت زندگی متوجه آنها نمی شوند.اساساً، فرایند گوارش، با افزایش سن کند می شود. عمل بلع در مری کمی کندتر می گردد. به همین ترتیب، جلو راندن غذای هضم شده در روده ها آهسته تر صورت می گیرد.سطح تماس با روده ها کاهش می یابد که محدودیت جذب مواد مغذی را به دنبال دارد. جریان ترشحات گوارشی از معده، کبد، لوزالمعده و روده باریک ممکن است کاهش یابد، البته اغلب جزئی و فاقد پیامدهای جدی هستند و در گوارش و هضم غذا اختلالی ایجاد نمی کنند.یکی از بیماری های گوارشی شایع که با افزایش سن ایجاد می شود، یبوست است. یبوست با سفتی و سختی مدفوع، کاهش دفعات اجبار مزاج و اشکال در دفع یا بیرون دادن مدفوع مشخص می شود. یبوست ممکن است ناشی از یک رژیم کم فیبر، تغییر در رژیم غذایی، مصرف بسیار ناچیز مایعات، استفاده از دارو، عدم تحرک یا تغییرات طبیعی مثل کاهش حرکت غذای هضم شده در داخل روده ها باشد.دیگر عارضه ای که در سنین بالا مشاهده می شود، سوزش سر دل یا ترش کردن است. ترش کردن، در نتیجه باز شدن دریچه حایل بین معده و مری (اسفنکتر یا چلانگر تحتانی مری) و در پی آن برگشت محتویات معده به داخل مری ایجاد می شود.داشتن اضافه وزن، سیگار کشیدن، پرخوری، مصرف الکل، کافئین (قهوه، چای) یا استفاده از برخی از داروها می تواند باعث شل شدن یا باز شدن عضله (یا چلانگر) مابین مری و معده شود.ضمناً، این عضله با گذشت زمان قدر انقباض خود را از دست داده و ضعیف می شود. ترش کردن و سوزش مکرر یا مداوم اغلب مرتبط با بیماری شایعی موسوم به برگشت معده به مری (GERD)
[4] یا به اختصار رفلاکس معده می باشد.
تغییرات اسکلتی و عضلانی
هر چند ممکن است شما استخوان را به عنوان عضوی سخت، محکم و تغییرناپذیر تصور کنید، امّا واقعیت آن است که استخوان ها هم دائماً در حال تجدید ساختار و پاسخ به تقاضای اعمال شده از سوی بدن بر آنها می باشند. برای مثال، شخصی که وزنه های سنگین زیادی بلند می کند، در مقایسه با یک فرد عادی، نه تنها دارای بازوهای بزرگتر و قوی تر است، بلکه از استخوان های بازوی محکم تری هم برخوردار می شوند.چگالی یا توده استخوانی شما در سن ۲۵ الی ۳۵ سالگی به حداکثر میزان خود می رسد و در سال های بعد، کمی از لحاظ اندازه . تراکم کاهش می یابد.یکی از پیامدهای این قضیه آن است که در خلال دوران میانسالی یا بعد از آن قد شما ممکن است کوتاه شود. پیامد دیگر، کاهش توان ضربه پذیری استخوان هاست که آنها را پیش از پیش در معرض خطر شکستگی قرار می دهد.در ضمن، عضلات، زردپی ها و مفاصل به طور کلی، مقادیری از قدرت و انعطاف پذیری خود را از دست می دهند. نتیجه اینکه: شما دیگر مثل روزهای جوانی نمی توانید تند و چالاک حرکت کنید.اگر قبلاً زندگی پرتحرکی داشته اید، تا سن ۶۰ سالگی عضلات شما قدرت جانی خود را کاملاً یا تا حد زیادی حفظ خواهند کرد. امّا، ممکن است متوجه این موضوع شوید که قدرت انعظاف شما کمتر و رفلکس ها یا پاسخ عضلات به تحریک هم کندتر شده اند.دو تا از شایع ترین اختلالات اسکلتی و عضلانی در پیری عبارتند از: پوکی استخوان و التهاب مفصلی.
پوکی استخوان
پوکی استخوان تعبیری است برای کاهش تراکم استخوان، که باعث ضعف و شکنندگی آن می شود. اگرچه این عارضه به طور معمول طی سالیان و در پی از دست رفتن مواد معدنی در خلال پیری ایجاد می شود، امّا استفاده دراز مدت از برخی از داروها مثل استروئیدها هم می تواند منجر به این بیماری گردد.پوکی استخوان به طور معمول زنان را بعد از یائسگی مبتلا می کند. مردان هم دچار کاهش تراکم استخوان می شوند، امّا از آنجایی که توده استخوانی بیشتری دارند و سرعت کاهش تراکم م در آنها کندتر می باشد، احتمال بروز پوکی استخوان تا سنین خیلی بالا، در آنها اندک است.بهترین درمان پوکی استخوان، پیشگیری از آن است، که بایستی سال ها پیش از پا گذاردن شما به سن چهل سالگی آغاز می شود. مصرف غذاهای سرشار از کلسیم، استفاده از مکمل های کلسیم و انجام ورزش های وزن تاب مثل پیاده روی هم می توانند به رساندن توده استخوان ی به بالاترین حد، پیش از آغاز تحلیل و تخلیه مواد معدنی از استخوان کمک کنند.سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل خطر پوکی استخوان را افزایش می دهند و از این رو باید از آنها اجتناب کرد. بعد از یائسگی، این اقدامات پیشگیرانه اهمیت بیشتری پیدا می کنند.
التهاب مفصلی
اکثر مواد التهاب مفصلی ناشی از سائیدگی و تخریب ساده مفصل است. وراثت، رژیم غذایی و آسیب های قبلی و بیماری، از علل التهاب مفصلی به شمار می روند. فرسودگی مفصل در گذز زمان هم می تواند منجر به این بیماری گردد.دو شکل عمده التهاب مفصلی عبارتند از: آرتروز و روماتیسم مفصلی.
آرتروز
آرتروز شایع ترین شکل التهاب مفصلی است در خلال دوران میانسالی، اکثر افراد در یکی از مفاصل خود دچار کمی التهاب هستند. نشانه های این التهاب عبارتند از: رد متناوب، ورم و گاهی سفتی مفصلی. در مواردی هم هیچ نشانه ای وجود ندارد. درجاتی از این بیماری در بیش از ۸۰ درصد سالمندان مشاهده می شود.آرتروز به طور معمول باعث درد و سفتی مفصل می شود و از ستون فقرات یا مفاصل بزرگ مثل لگن و زانو آغاز می گردد. تاز آنجایی که پاسخ طبیعی شما به یک مفصل دردناک، کمتر حرکت دادن است، طبیعتاً از عضلات این ناحیه هم کمتر استفاده می کنید که نتیجه ان جمع شدن و ضعیف شدن آنها می باشد. این فرایند، یک چرخه تخریبی را در پی دارد که باعث افزایش از کار افتادگی یا معلولیت مفصلی می گردد.
روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی، شیوع کمتری دارد و به طور کلی ارتباط مستقیم با پیری ندارد. روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است که طی آن سیستم ایمنی بدن شما به یک یا چند مفصل خودی حمله می کند. این بیماری بیشتر مفاصل مچ دست، انگشتان دست و پا و مچ پا را درگیر می کند، اکثراً در سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی مشاهده می شود و شیوع ان در زنان دو برابر مردان است.
تغییرات جنسی
پیری به معنای پایان یافتن میل یا عملکرد جنسی نیست. در حقیقت، تماس جنسی و نزدیکی در زمان پیری می تواند بسیار ارضاء کنند تر از سال های پر تب و تاب جوان باشد. امّا، با افزایش سن، ممکن است نیازها، الگوها و عملکرد جنسی دچار تغییراتی بشوند. در مردان، موقعیت و خلق و خو نقش مهم تری را بازی می کنند. لمس کردن و طولانی تر کردن نوازش های عاشقانه قبل از تماس جنسی می تواند به اندازه خود نزدیکی و تخلیه منی لذت بخش باشد. زنان هم، تمایلات جنسی خود را راحت تر، با رودربایستی کمتر و با اطمینان بیشتر، اظهار می کنند.توده مردم دچار این سوء تفاهم هستند، که سالمندان از لحاظ جنسی فعال نیستند. امّا واقعیت آن است که بسیاری از زن و شوهرهای سالمند از تماس و رفتار جنسی در این سنین حتی لذتی بیشتر از دوران جوانی خود می برند. نقاط کلیدی در این قضیه، عبارتند از، علاقه نشان دادن، سازگاری با شرایط سنی و برقراری رابطه.مغز شما در مسائل جنسی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. شهوت یا خواهش جنسی با تحریک حواس شما- لامسه، بینایی، بویایی، چشایی و شنوایی- آغاز می شود. به همین خاطر، رسیدن به ارگاسم یا اوج لذت جنسی در سرتاسر زندگی امکان پذیر است، هر چند این پاسخ ممکن است کاهش یابد یا با تأخیر صورت گیرد.
