معلولیت
مراقبت از کودک دچار معلولیت، نیازمند تلفیقی از حمایت خانوادگی ، پذیرش اجتماعی و محیط تحصیلی، نظم و هماهنگی در محیط فیزیکی کودک و اغلب ، مراقبت های ویژۀ پزشکی می باشد.معلولیت های دائم در کودکان می تواند شامل مواردی همچون عقب ماندگی ذهنی، بد شکلی های جسمانی مثل نقص عضو یا نقایص حسی مثل کری یا کوری باشد.محدودیت های بچه از نوعی که باشد، او تا مدت ها متوجه این تفاوت نخواهد شد. کمک به ایجاد یک حس عزت نفس و توانایی کنار آمدن با دنیای دور و بر، علیرغم تفاوت های موجود میان او و سایر هم سن و سالان، بنیادی ترین کار برای تربیت فرزندتان است.دستیابی به این مهم، تا اندازه ای با کمک به فرزندتان برای متّکی شدن به خود تا جایی که می شود، و نیز با ایجاد محیطی که در آن امکان شکوفایی همۀ ظرفیت های او وجود داشته باشد ، امکان پذیر است.هیچ چیز به اندازۀ تولد بچه ای با معلولیت شدید، دردآور نیست. برخی از والدین ابتدا سعی در انکار این واقعیت دارند، به ویژه اگر دیگران از این معلولیت بی خبرند. احساس گناه، خشم و ترس در زمینۀ تربیت یک بچه معلول و نیز نگرانی از بابت آینده وی امری کاملاً طبیعی است.اگر معلولیت کودک شما شدید است ، لازم است از همان ابتدا به فکر گذاشتن بچه در یک مرکز پرورشگاهی باشید. این قضیه، در مورد بچه هایی که عقب ماندگی شدید ذهنی دارند پدیدۀ شایعی است . امروزه، پزشکان معتقدند اطفان و کودکان خردسال چنانچه در یک محیط پرورشگاهی بتوانند فردی را در نقش پدر یا مادر ثابت بپذیرند عملکرد بهتری از نظر تکاملی خواهند داشت.تازه، خود والدین کودک معول هم اغلب به این واقعیت می رسند که به تنهایی قادر به مراقبت از بچه نیستند. بنابراین، کودک به یک مرکز مخصوص کودکان استثنائی سپرده می شود. با همۀ این حرف ها، شما ممکن است تمایل داشته باشید پیش از اقدام به چنین کاری، خودتان مراقبت از بچه را برای مدتی بر عهده بگیرید.
راه بردهای علمی
اگر تلاش دارید، پرورش کودک معلول را خودتان در منزل به عهده بگیرید، می توانید از راه بردهای عملی زیر برای شاد و سازگار ساختن بچه تا حد امکان، استفاده کنید. با همه بچه هایتان برخورد یکسانی داشته باشید
برخی از والدین ، مقررات منزل را برای کودک معلول ساده تر می کنند، که تنها باعث می شود کودک معلول احساس تفاوت بیشتری بکند. مقررات منزل باید برای همۀ اعضاء خانواده یکسان باشد. مثل بقیه خواهر و برادرهایش ، کودک استثنائی هم باید مسوولیت هایی داشته باشد و به خاطر زیرپاگذاشتن مقررات، با فرض اینکه قادر به درک آنها بوده، بایستی مجازات شود. متوجه نگرش خود باشید
کودکان به طرز شگفت انگیزی در جبران یک نقص، چیره دست و ماهرند . مثلاً ، کودکی که با یک دست به دنیا آمده، در کار با دست دیگر بسیار حرفه ای عمل می کند و در صورتی که از این نقص آگاه نشده باشد، اصلاً احساس کمبود نخواهد کرد . امّا، اگر شما به خاطر نقص و بد شکلی کودکتان احساس شرمندگی بکنید، او هم با درک این احساسات به احتمال قوی دچار نوعی خود کم بینی و کم رویی خواهد شد. از بقیه فرزندانتان غافل نشوید
مراقبت از یک بچه معلول و استثنائی ممکن است چنان وقت گیر باشد که به سادگی آدم را از سایر افراد خانواده و نیازهای آنها غافل سازد. سعی کنید هر هفته وقت معینی را به هر کدام از بچه ها اختصاص دهید و به سوالات فرزندانتان راجع به برادر یا خواهر معلولشان صادقانه پاسخ دهید. به فردیت و شخصیت فرزندتان احترام بگذارید
همه بچه ها توانایی ها و ضعف هایی دارند. هنگامی که کودک استثنائی شما کاری را، ولو اندک و جزئی با موفقیت انجام می دهد، او را تشویق کنید. کودک خود را منزوی نسازید
همۀ بچه ها به دوست احتیاج دارند. تمایل شما به محافظت از بچه در برابر بیماری های واگیردار یا احتمالاً رفتار ظالمانه برخی از کودکان امری طبیعی است، اما این کار به قیمت محروم را به قیمت محروم کردن بچه از زندگی اجتماعی انجام ندهید. امروزه مدارس آموزش هایی را برای همۀ بچه های موجود در یک جامعه ارایه می دهند.در گذشته، کودکان استثنایی را مجموعاً به مدارس ویژه ای می برند. اما، امروزه، براساس قانون اکثر مدارس دولتی موظف به ارایه کلاس های ویژه کودکان استثنایی هم هستند. و در بسیاری از موارد، این بچه ها در کنار سایر کودکان سالم در یک کلاس حاضر می شوند. اختلاط بچه های استثنایی با سایر دانش آموزان به نفع کل کلاس است. نیازهای ویژه را در نظر بگیرید
نیاز های کودکان ممکن است از یک خانه و وسیله نقلیه اختصاصی تا پرستار یا مراجعه به مراکز درمانی ویژه متغیر باشد. از کمک های دیگران استقبال کنید
بسیاری از منابع و امکانات اجتماعی قادرند به شما در برآورده کردن نیازهای پسر یا دخترتان کمک کنند. برخی از مؤسسات به والدین واجد شرایطی که قادر به تأمین نیازهای طبی فرزند خود نیستند، کمک مالی می کنند. برخی هم خدماتی مثل نقل و انتقال،مشاوه، ارزیابی روانی، کودک یاری، مراقبت از بچه و قعالیت های تفریحی ارایه می دهند.پزشک کودک شما، می تواند منبع فوق العاده ای از اطلاعات در مورد امکانات موجود در جامعه، برای شما و فرزندتان باشد. پرستاران بهداشت همگانی و مددکاران اجتماعی هم از امکانات منطقه ای اطلاعات ذی قیمتی دارند و اغلب اطلاعات و حمایت های فراوانی را در اختیار شما قرار می دهند.به علاوه، برای حمایت ازفرزند خود، روی کمک دیگران حساب باز کنید. گروه های حمایت از والدین به پدر و مادرها این فرصت را می دهند تا نگرانی های خودشان را ابراز کرده و اطلاعات و تجربیات خود را در اختیار یکدیگر بگذارند. در سال های اخیر، این گروه ها سازمان دهی شده اند و به یمن قدرت نفوذ خود منجر به تصویب قوانینی گشته اند که گسترش و بهبود فرصت های مربوط به کودکان استثنائی را در پی داشته است. 
