کودکان بیش فعال
پرتکاپویی یا پرکاری افراطی تشخیص یا اختلالی مجزا نیست، بلکه رفتاری است که غالباً سایر نشانه های اختلال نقص توجه/ پرتکاپویی (ADHD) را همراهی می کند.کودکان از لحاظ سطح فعالیت جسمانی با م متفاوت اند. به طور کلی، خردسالان پرکارند. برخی از کوچولوها به شکل طبیعی بسیار فعال تر از بقیه بوده و پسربچه ها هم معمولاً از دختربچه ها فعال ترند. همه این اختلافات در فعالیت، طبیعی تلقی می شود.امّا، درصد کمی از بچه ها، که بیشتر پسر هستند تا دختر، بیش از حد پرکارند. برخی به نظر می رسد مدام در جنب و جوش اند و بقیه به شکلی بی هدف، در فعالیت و تکاپو هستند. این بچه ها ضرورتاً هماهنگی و هوش کمتری نسبت به بقیه بچه ها ندارند، تفاوت در این است ه چقدر فعالیت و تکاپوی اینها سازمان یافته یا هدفمند است و آیا در مواقع شایسته و به جا و یا در صورت خواهش، این فعالیت می تواند متوقف شود یا خیر. بچه های پرتکاپو، معمولاً بدون توجه به عواقب کار، نتیجه یا سایر واکنش ها به کار و فعالیت خود ادامه کمی دهند. آنها قادر نیستند به تکاپوی خود جهت مشخصی بدهند و این مسئله برای والدین و معلمان هم اغلب دشوار است. برخلاف نظر برخی، قند یا شکر به تنهایی عامل ایجاد یا تشدید کننده پرتکاپویی نیست.کودکان مبتلا به انواع خفیف تر، در نهایت تا جایی بهبود پیدا می کنند که از پس تکالیف مدرسه برآمده و حتی می توانند روزنامه هم بخوانند. امّا کودکان مبتلا به انواع شدید همیشه با مشکل خواندن روبه رو هستند و شاید لازم باشد یاد بگیرند چگونه با مشکلات مربوط به خواندن کنار بیایند. مثلاً با خرید کتاب های درسی نواردار.
اختلال نقص توجه/ پرتکاپویی (ADHD)
اختلال نقص توجه / پرتکاپویی یکی دیگر از اختلالات شایع در یادگیری کودکان است. ۳ تا ۵ درصد همه بچ ها به این اختلال مبتلا هستند. این اختلال معمولاٌ در دوران کودکی آغاز و اغلب تا دوران نوجوانی و بلوغ ادامه پیدا می کند. علائم نشانه های کلیدی ADHD عبارتند از: مشکل جمع کردن حواس و تمرکز (حواس پرتی)، مشکل آرام گرفتن (پرتکاپویی)، و مشکل کنترل رفتار تکانشی (رفتار بلااختیار).این بیماری را گاهی اختلال نقص توجه (ADHD)، هیپرکینزی یا جنب و جوش مفرط، و اختلال عملکرد جزئی مغز هم می گویند. برخی از بچه ها نقص توجه دارند ولی پرتکاپویی در آنها دیده نمی شود.در نتیجۀ این نوع معلولیت، کودک شما ممکن است مشکلاتی در زمینۀ یادگیری، اجرای دستورات و به خاطر سپردن اطلاعات داشته باشد. توانایی کودک شما در یادگیری بستگی به توجه کردن و به خاطر سپردن دروس و راهنمایی قبلی دارد.بسیاری از منظره ها، صداها و خاطره ها و دیگر چیزهای محرک می توانند حواس کودک شما را پرت کنند. در واقع اینها توجه هر کودکی را بر هم می زنند. اکثر بچه مدرسه ای ها قادرند توجه خود را بر یک کار خاص متمرکز ساخته و از حواس پرتی اجتناب کنند. امّا در میان کودکان مبتلا به ADHD این توانایی تکامل نیافته است.ADHD تأثیر قابل توجهی بر هوش یا تکامل ابتدایی کودک شما نخواهد گذشت. این مشکل ممکن است تنها وقتی خود را بروز دهد که بچه شما بعد از سال دوم و سوم دبستان، یعنی دقیقاً زمانی که ساکت نشستن سر کلاس و گوش دادن به حرف معلم بسیار مهم است، روز به روز با مشکلات بیشتری در یادگیری مواجه می شود. تشخیص
برای تشخیص ADHD پزشک احتمالاً رفتار کودک شما را از نزدیک مشاهده خواهد کرد و از شما شرح حال دقیقی راجع به مراحل ابتدایی رشد بچه خواهد گرفت. علائم و نشانه های اولیه این اختلال ممکن است در دوران شیرخوارگی ظاهر شوند که عبارتند از: مشکلاتی در شیر خوردن و خوابیدن و بی قراری.معاینات جسمانی و عصبی ممکن است برای شناسایی هر گونه اختلال حسی یا عصبی صورت گیرد. گاهی لازم است برای آزمون های روان شناختی و تحصیلی کودک خود را پیش یک یا چند متخصص ببرید. ADHD تا چه اندازه جدی است؟
ADHD اختلال مزمنی است که می تواند تا پایان دوران کودکی و حتی دوران بلوغ هم ادامه یابد، این مسئله می تواند به عزت نفس و اعتماد به نفس کودک شما صدمه بزند، باعث طرد شدن یا مسخره شدن توسط سایر بچه ها و در نهایت شکست های دانشگاهی و اجتماعی گردد. درمان، می تواند کودک را در یادگیری، کنترل رفتار، روابط دوستانه، تعاملات اجتماعی و حفظ عزت و اعتماد به نفس کمک کند. درمان
کودک شما ممکن است برای یادگیری به آموزش ترمیمی نیاز داشته باشد. برخی از کودکان مبتلا به ADHD، دارای مشکلات رفتاری هم هستند که نیازمند مشاوره های اختصاصی برای کودک و والدین می باشد. این کار اغلب بر عهده روان شناسان است.درمان ممکن است بر تکنیک های اصلاح رفتار و بازسازی برنامه های عادی درخانه و مدرسه متمرکز باشد. پرهیز از تحرکی بیش از حد و برقراری انسجام می تواند در کاهش رفتار نامطلوب مؤثر واقع شود. پاداش دادن به رفتار مناسب و خوب هم حائز اهمیت است.پزشک ممکن است برای تمرکز حواس کودک و کاهش پرتکاپویی او داروهایی تجویز کند. داروهای رایج عبارتند از: دکستروآمفتامین (دگزاسپان، دگزدرین) و فرآورده های متیل فنیدیت (کنسِرتا، ریتالین).در یک بچه پرتکاپو، این داروها اغلب تمرکز حواس را بیشتر می کند. چنانچه این داروها به طور دقیق تجویز شوند و پیشرفت کودک توسط یک پزشک از نزدیک زیر نظر گرفته شود، می توان با خیال راحت از آنها حتی برای چند سال استفاده کرد.در برخی بچه ها، این داروها اثرات ناخواسته ای بر جا می گذارند، مثل بی اشتهایی، عصبانیت، تحریک پذیری (اوقات تلخی) و تأخیر رشد. اگر هر کدام از این علائم یا نشانه ها در کودک شما ایجاد شد، این مشکل را با پزشک کودکتان در میان بگذارید. کمی هم به خودتان برسید
مراقبت و نگهداری از یک بچه استثنایی، ممکن است وقت چندانی برای سایر افراد خانواده بر جا نگذارد. حتی دلسوزترین والدین هم نیاز به استراحت دارند. امّا، به دلیل نیازهای منحصر به فرد فرزندتان ممکن است در سپردن او به دست یک پرستار بچه اکراه داشته باشید.بسیاری از جوامع این نیازها را به رسمیت شناخته و مراکز فراغتی را به همین منظور ایجاد کرده اند تا پدر و مادرها بتوانند موقتاً کودک استثنایی خود را به دست یک پرستار مجرب در مراقبت از چنین کودکی بسپارند. اگر در جامعه شما همچین گزینه ای وجود دارد، بهتر است آن را امتحان کنید. 
