کودک پیش دبستانی شما راجع به مسائل جنسی کنجکاوی هایی طبیعی دارد که به صور مختلف خود را نشان می دهند. در طول سال های مدرسه کودک شما به شناخت جنسیت خود ادامه خواهد داد. این فرایند بخشی حیاتی از کار مهم تر او یعنی کشف و شناخت هویت خویش است. کودک شما ممکن است تا قبل از به پایان رسیدن این دوران اولین تلاش خود را برای کشف فعالیت جنسی را هم انجام دهد. پرسش های مربوط به جنسیت را به طور واضح و ساده پاسخ دهید. و برای این کار از زبان صحیحی آناتومیکی (کالبد شناسی) استفاده کنید.
کودکان پیش دبستانی
طبیعی است که بچه ها به کشف و تجسس قسمت های مختلف بدن خود بپردازند و کاری که در آنها ایجاد لذت می کند انجام دهند. خود تحریکی یکی از راه های است که کنجکاوی جنسی بچه را به شکل طبیعی نشان می دهند. پسربچه ها معمولاً آلت خود را می کشند و دختربچه ها دست خود را به اعضای تناسلی خارجی می مالند.جلق زدن (بتازی با آلت)، اگر فقط گاهی انجام شود، طبیعی بوده و جای هیچ گونه نگرانی نیست.کودک با آلت خودش بازی می کند، فقط بهخاطر اینکه از این کار لذت می برد. برخی از کودکان وقتی که عصبی بوده، یا در حال تحمل یا واکنش نشان دادن به عوامل اضطراب زا هستند جلق می زنند.اگر فرزندتان با آلتش باز می کند، سعی کنید ناراحت نشوید. بازی کردن با آلت یا اصطلاحاً جلق زدن بدان معنا نیست که بچه شما در بزرگسالی دچار بی بند و باری و انحراف جنسی خواهد شد. این مسئله نه از نظر جسمی به بچه آسیب می رساند و نه باعث مشکلات روحی روانی خواهد شد. مگر اینکه پدر یا مادر با واکنش های بی جهت خود این پیام را به بچه القا کند که لذت جنسی پدیده ای کثیف و وحشتناک است.از آنجایی که ممانعت بودن از جلق زدن و بازی با آلت کار ساده ای نیست، همان بهتر که این واقعیت را به راحتی بپذیرید. ولی، لازم است به بچه توضیح بدهید که اگر چه مانعی ندارد اگر در تنهایی مثلاً در اتاق خواب خود جلق بزند یا با آلتش بازی کند، امّا انجام این کار در جلوی چشم بقیه مطلقاً ممنوع است. اگر بچه شما در یک محیط اجتماعی شروع به بازی با آلتش کرد، سعی کید ابتدا حواسش را پرت کنید. اگر موفق نشدید، او را به کناری بکشید و به او یادآوری کنید جلق زدن فقط باید در اتاق خواب یا حمام صورت گیرد.علاوه بر بازی با آلت تناسلی، بسیاری از بچه های پیش دبستانی در مورد بدن پدر و مادر خود هم کنجکاو هستند، بچه ممکن است تمایل داشته باشد به پستان های مادر یا آلت پدرش دست بزند. کودک دیگری ممکن است هنگامی که نیمه لخت با بچه همسایه در حال دکتر بازی است مشاهده شود. همه این رفتارها طبیعی هستند.از یکه خوردن یا عصبانی شدن خودداری کنید. به جای ان، تأکید کنید که چنین کارهایی، از امور خصوصی هستند و اگرچه مانعی ندارد که خودش به آلت خودش دست بزند، امّا، هیچ کس دیگری، حتی دوستانش هم نباید به آلت او آن گونه دست بزنند، مگر هنگام معاینه توسط آقای دکتر. بعد به او تذکر دهید که هیچ آدم بزرگسالی هم نباید آن طوری او را لمس کند.
کودک دبستانی
اکثر کودکان دبستانی تا این زمان، دیگر به خوبی از پس ایفای نقش جنسی خود که جامعه ما برای مرد یا زن، مناسب تلقی می کند، بر می آیند.شاید شما ترجیح می دادید، فرزندتان آن قدر احساس آزادی می کرد که بتواند همه وجوه شخصیت خودش، از جمله وجوه مردانه و زنانه را بیان کند. امّا ممکن است متوجه شوید که فشارهای کلیشه ای و پرقدرت پیدا و ناپیدا که از سوی بستگان، هم سن و سالان، معلمان، تلویزیون و سایر رسانه ها و جامعه به طور کلّی، در حوزه جنسیت، بر کودک شماغ وارد می آید، چقدر تلاش های شما را بی اثر می سازد.صرف نظر از نگرش شما، ممکن است کودکتان مایل به پذیرش جنسیت خود نباشد. ممکن است به دختری دلیل رفتار مردانه برچسب نروک یا زبر و زرنگ و به پسری به دلیل رفتار زنانه برچسب سوسول بزنند. جامعه و خانواده ممکن است با تأکید بیشتر بر نقش پسران نسبت به دختران سعی در همرنگ سازی دو جنس و رسیدن به یک نقش واحد داشته باشند. به شکل سنّتی، رفتار مردانه یک دختر اغلب بیشتر از رفتار زنانه یک پسر تحمّل می شود.چنانچه از علاقه بیش از حد پسرتان به عروسک بازی با پوشیدن لباس های دخترانه نگرانید، بهتر است با ملایمت و مهربانه او را از این کار منع کنید و هیچ گاه نگرانی خود را به او نشان ندهید. البته، خیالتان راحت باشد که تعداد زیادی از پسر بچه ها در فرایند رشد و بلوغ درجات متغیری از خصلت های مردانه را از خود نشان می دهند. مسائل و وظایف جنسی،اموری ساکن و ایستا نیستند. بلکه دایم در طول دوران کودکی، نوجوانی و حتی بزرگسالی در حال تغییر و تحول هستند.اکثر بچه مدرسه ای ها بیشتر توجه خود را وقف هم سن و سالانی از جنس موافق می کنند. حتی بسیاری از آنها خاطرخواه و عاشق هم سن و سالان هم جنس خود هم می شوند. امّا، با این وجود، طبیعی است که آنها به شکلی گذرا و تجربی به کشف جنس مخالف هم بپردازند. کنجکاوی و عدم آگاهی از تابوها یا محدودیت‌های اجتماعی معمولاً از دلایل دکتر بازی آنهاست.در خلال سال های دبستان، اکثر بچه مدرسه ای ها گهگاه به بازی یا آلت تناسلی خود ادامه می دهند، همان گونه که در دوران طفولیت و پیش دبستانی این کار را می کردند. جلق زدن و بازی با آلت به طور نباید چای هیچ گونه نگرانی باشد.آغاز بلوغ فرصت خوبی فراهم می سازد تا به کودک خود راجع به تکامل جنسی آموزش بدهید، مهم نیست که خودتان قبلاً این گونه رفتار کرده اید نه. شما می توانید کودکتان را برای یک سلسله تغییراتی که در چند سال آینده در بدن او اتفاق می افتد آماده کنید. هدف آن است که کودک شما از این تغییرات، صرف نظر از سریع یا کند اتفاق افتادن آن، بدون اضطراب یا خجالت، استقبال کند.در اواخر دبستان، بچه ها علاقه شدیدی به یکرنگی و همسان شدن دارند. یک اشتغال ذهنی در مورد "طبیعی بودن" همزمان می شود با وقتی که رشد و تکامل جنسی، میان آنها و سایر هم سن و سالان فاصله می اندازد. حتی کودکانی که درست در میانه طیف بلوغ جسمانی قرار دارند نیز اغلب احساس می کنند رشد آنها خیلی سریع یا خیلی کند است. شما می توانید به کودکتان اطمینان قلبی بدهید که رشد او در حدود طبیعی است و جای هیچ گونه نگرانی نیست.اگر بلوغ کودک شما کمی زودتر یا دیرتر از دیگر هم سن و سالانش آغاز می شود نگران نباشید. این مسئله از نظر پزشکی ایرادی ندارد. امّا، بچه ممکن است از اینکه از قافله عقب مانده احساس شرمندگی و حقارت کند. به این گونه احساسات بی توجه نباشید.در عین حال، به کودکتان اطمینان دهید که او هیچ مشکلی ندارد. شاید بتوان با این مثال موضوع را روشن تر ساخت که هر بچه ای، من جمله بچه خود شما و سایر هم سن و سالانش در حال طی کردن مسیر مشابهی هستند که انتهای ان، بلوغ و بزرگسالی است و زمان رسیدن به مقصد در یک بچه با دیگری فرق می کند.
پرسش و پاسخ
کی می توان راجع به زیر و زبرها، با بچه صحبت کرد؟بهترین موقع برای آغاز کردن صحبت کردن راجع به موضوعات جنسی وقتی است که کودک شما پا به مدرسه می گذارد. تغییرات بلوغ عموماً حول و حوش ۱۱ سالگی شروع می شود. پس از اینکه کودکتان به ابتدای نوجوانی برسد باید یک سری مسائل را بدانند:
- نام و کار ا۸عضاء تناسلی مردان و زنان
- بلوغ
- قاعدگی یا عادت ماهانه
- تماس جنسی و حاملگی
ترس ها و هراس ها
همین طور که بچه بزرگ می شود، به شکلی اجتناب ناپذیر از چیزهایی خواهد ترسید که با افزایش سن تغییر می کنند. چنین ترس هایی طبیعی و حتی در مواردی برای تکامل روان شناختی بچه ضروری است.منظور از ترس، درک و احساس تهدید است، چه به صورت واقعی و چه احتمالی، ترس برای بقاء ضروری است. مثلاً، ترس از یک سگ در حال پارس کردن یا خرخر کردن طبیعی است. وقتی کودک شما یک تهدید حقیق را احساس می کند در حالت طبیعی، باید و برای اجتناب از خطر تلاش می کند.ترس ها از یک کودک تا دیگری فرق می کنند، امّا برخی از انواع آن در یک گروه سنی خاص شایع ترند، مثلاً برخی از بچه ها از حمام وحشت دارند. آنها از اینکه لیز بخورند زیر آب، یا صابون داخل چشمشان بروند می ترسند. پیش دبستانی ممکن است از غریبه ها وحشت داشته باشند. ترس جدایی از پدر و مادر هم از انواع شایع ترس است. همین طور که بچه بزرگتر می شود ترس ها هم متحول می شوند و ممکن است حول مسائلی مثل تاریکی، لولو، تنها ماندن، یا مردن بچرخند.اگر کودک شما دارد یک دورۀ ترس و وحشت می شود، سعی کنید او را حمایت کرده و به او دل و جرأت بدهید. هیچگاه بچه را مجبور نکنید با چیزی که از ان می ترسد روبهرو شود. وادار کردن بچه ای که از حیوانات وحشت دارد به نوازش کردن یک سگ، احتمالاً فقط مسئله را بغرنج تر خواهد کرد.قوت قلب دادن شما به صورت در آغوش گرفتن یا بوسیدن می تواند داروی پرقدرتی برای بچه ای که از تاریکی می ترسد باشد. یک چراغ شب خواب هم اغلب مفید است.برای یافتن راه حل، ابتکار به خرج دهید. به عنوان مثال، اگر پسر ۳ سالۀ شما وحشت دارد، شما وحشت دارد که مبادا لولوها در اتاق خواب تاریکی او قایم شده باشند شما اوّل وارد اتاق بشوید و به او اطمینان بدهید که از لولو خبری نیست هر شب موقع خواب به اتفاق هم داخل همۀ سوراخ سنبه های سنبه های اتاق، به دنبال لولوها بگردید. وقتی خیال پسرتان راحت شد که لولویی در کار نیست، احتمالاً به رختخواب رفته و خواهد خوابید. و در عرض چند هفته، دیگر نیازی به وارسی اتاق از نظر لولوها نخواهد بود.این مسئله از سال هایی حکایت دارد که جادو و جنبل به نظر واقعی می آیند. شما می توانید مثلاً یک خرس عروسکی را مسئول بیدار ماندن در طول شب و دور کردن لولوها کنید و صبح وقتی بچه از خواب بیدار می شود، از خرس به خاطر اینکه وظیفه اش را به خوبی انجام داده تشکر کنید.موقعی که کودکتان ولو به میزان اندک به ترسش چیره می شود او را مورد تشویق قرار دهید. اکثر ترس ها به مرور زمان خود به خود برطرف می شوند. امّا مواردی که از بین نمی روند یا زندگی کودک و خانواده را فلج می کنند به مشاوره احتیاج دارند.
