سوء مصرف و اعتیاد به الکل از جمله مسائل عمده اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی قلمداد میشوند. تنها در ایالات متحده هزینه سالیانه مراقبتهای بهداشتی و ضرر حاصل از فقدان بهرهوری در نتیجه اعتیاد به الکل بیش از ۱۸ میلیارد دلار تخمین زده میشود.به خاطر سپردن این نکته حائز اهمیت است که اعتیاد به الکل یک بیماری است. در واقع، اعتیاد به الکل در ایالات متحده به عنوان یکی از بزرگترین عوامل مرگ و میر بعد از بیماری قلبی و سرطان در جایگاه سوم قرار دارد. اگر قرار بود. مرگ و میر ناشی از حوادث رانندگی و تشخیصهایی که در جواز دفن ثابت میشود و به نوعی الکل در ارتباط هستند را نیز جزو این آمار به حساب آوریم آن وقت از اعتیاد به الکل یا الکلیسم به عنوان قاتل شماره یک ملّت یاد میشد.
منظور از سوء مصرف الکل چیست؟
مشکلات مربوط به مشروبات الکلی در افرادی که مشخصات کامل اعتیاد به الکل را ندارند اغلب به سوء مصرف الکل، مصرف مضر الکل یا نوشیدن مشکل ساز تعبیر میشوند.افرادی که در مصرف الکل افراط میکنند اغلب در میگساریهای مکرر و بی حد و حصر شرکت میکنند که میتواند منجر به مشکلات جسمی روحی و اجتماعی در آنها شود. این افراد ممکن است علیرغم آگاهی از عوارض ناشی از مصرف پی درپی باز هم به نوشیدن الکل ادامه دهند. با همه این اوصاف این افراد به الکل وابسته نیستند و مشکلی در رابطه با کنترل مصرف آن ندارند.نوجوانان ممکن است تنها پس از چند ماه مصرف افراط دچار مشکلاتی بشوند. در مجموع مصرف الکلی در میان دانشآموزان دبیرستانی، مانند سایر بالغین در حال کاهش است. با این حال، مصرف الکل هنوز هم در سالهای دهم و یازدهم دبیرستان بالا بوده و اغلب به شکل چشمگیری افزایش پیدا میکند. به علاوه میزان مصرف الکل در میان دختران نوجوان بیشتر است.بر طبق آمار اداره امنیت رفت و آمد جادهای هر ساله در ایالات متحده بیش از ۲۰۰۰ نوجوان در سنین ۱۵ تا ۲۰ سالگی در نتیجه تصادفات رانندگی مرتبط با مصرف الکل جان خود را از دست میدهند. در موارد دیگری از مرگ و میر نوجوانان مثل: غرق شدن، آتش سوزی و خودکشی هم اغلب انگشت اتهام به سوی الکل دراز میشود.
منظور از الکلیسم یا اعتیاد به الکل چیست؟
اعتیاد به الکل یک بیماری مزمن، پیشرونده و غالباً کشنده است. این بیماری عبارت است از نوعی اشتغال زهنی به الکل و اختلال در کنترل مصرف آن. در صورت اعتیاد به الکل ممکن است علیرغم پیامدهای ناخوشایند. و جدی بهداشتی، شخصی، کاری و مالی فرد به سوء مصرف آن ادامه دهد. اعتیاد الکلی میتواند، متضمن نوعی وابستگی جسمانی به الکل نیز باشد. عوامل ژنتیکی، روان شناختی و اجتماعی، همگی در این اعتیاد دخیل هستند.
علائم و نشانهها
اکثر افراد الکلی انکار میکنند که مشکل دارند. سایر علائم و نشانههای اعتیاد به الکل عبارتند از:- مصرف الکل به تنهایی یا در خفا
- از یاد بردن گفت و شنودها یا قول و قرارها
- به فعالیتها و سرگرمیهایی که قبلاً با آنها احساس شادی و نشاط میکرد دیگر علاقهای نشان نمیدهند.
- با نزدیک شدن به زمان معمول شراب خواری، تحریکپذیر و بی قرار میشوند به ویژه اگر الکل دم دست نباشد.
- دارای مشکلات قانونی یا مشکلاتی در روابط بین فردی، استخدام یا مسائلی مالی میباشند.
هر یکی از این حالات ممکن است به صورت پیوسته یا دورهای گریبانگیر فرد باشد. در حقیقت این وابستگی جسمانی (یا اعتیاد) به الکل - که مشخصه آن ایجاد تحمل و نشانههای ترک است - و رفتار وسواسی در رابطه با مصرف آن است که فرد الکلی یا معتاد را از فردی که زیادهروی میکند افتراق میدهد.
علل
اعتیاد به الکل بیسروصدا ایجاد میشود. در واقع این عارضه همزمان با مصرف بیش از حد الکل و به دنبال آن تغییر بالانس برخی از مواد شیمیایی موجود در مغز و در نتیجه میل زیاد به مقادیر بیشتری از الکل روی میدهد. این مواد شیمیایی عبارتند از:
- گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) که باعث مهار تکانشی گری (بلا اختیار بودن) میشود.
- گلوتامات، که باعث تحریک سیستم عصبی میشود.
- نور اپینفرین، که در پاسخ به استرس آزاد میشود.
- دوپامین، سروتونین و پپتیدهای اپیوئید که مسؤول احساسات خوشایند هستند.
مصرف افراطی و درازمدت الکل میتواند سطح خونی برخی از این مواد شیمیایی را کاهش یا افزایش داده و باعث میل شدید بدن به الکل برای بازسازی احساسات خوشایند یا اجتناب از احساسات منفی میشود.عوامل روان شناختی هم میتوانند به مصرف افراطی الکل منجر شوند. به علاوه، عوامل اجتماعی و فرهنگی هم میتوانند در فرایند اعتیاد نقش بازی کنند. با روش فریبنده تبلیغات و برنامههای سرگرم کننده الکال را به تصویر میکشند این پیام را به مخاطب القا میکند که مصرف افراطی آن بلامانع است.
عوامل خطرساز
مصرف مداوم الکل در طول زمان منجر به نوعی وابستگی جسمانی میشود. با این حال نوشیدن به خودی خود تنها یکی از عوامل خطرساز در اعتیاد به الکل محسوب میشود، سایر عوامل عبارتند از:
- سن، افرادی که در سنین پایین به مصرف الکل روی میاورند – سنین نوجوانی یا پایینتر – در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اعتیاد الکلی هستند.
- ژنتیک. ممکن است آرایش ژنتیکی شما باعث اختلالاتی در بالانس یک یا چند ماده شیمیایی در مغز شده و خطر وابستگی به الکلی را افزایش دهد.
- جنسیت، احتمال اعتیاد به الکل در مردان بیشتر از زنان است. با وجود این وقوع اعتیاد الکلی طی ۳۰ سال گذشته در میان زنان افزایش پیدا کرده است.
- سابقه خانوادگی. خطر ابتلا به اعتیاد الکلی در میان افرادی که یکی از والدین آنها یا هر دو سوء مصرف الکل دارند بالاتر است.
- اختلالات عاطفی. افسردگی یا اضطراب خطر سوء مصرف الکل را بالا میبرد. علت این امر آن است فرد برای سرکوب موقت کشمکشهای روانی الکل را گزینه مناسبی مییابد.