سرویس اقتصاد جهان -الهام میرمحمدی: به گفته نلسون ماندلا، آموزش قوی‌ترین سلاحی است که می‌توان از آن برای تغییر دنیا استفاده کرد. نظام آموزش و پرورش در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد؛ اما این سیستمهای آموزشی روش‌های متفاوتی را برای مجهز کردن دانش‌آموزان خود به علم و تحصیلات بر می‌گزینند.به گزارش تجارت‌نیوز، در کشورهایی که سطح درآمد بالاتر است، کیفیت آموزش نیز برای دانش‌آموزان بالاتر است. به گفته موسسه بروکینگز Brookings Institution، با در نظر گرفتن معیارهایی چون تعداد سال‌های تحصیلی، سطح دستیابی و موفقیت، کشورهای در حال توسعه چیزی نزدیک به ۱۰۰ سال نسبت به کشورهای توسعه‌یافته عقب‌ترند.اما این مدارس خوب و باکیفیت در کدام کشورها هستند؟ در زیر به معرفی ۱۰ کشور برتر دنیا در امر آموزش در سال ۲۰۱۶ می‌پردازیم. شاخص‌هایی نظیر وضعیت آموزشی در مدارس، سطح و شرایط تحصیل زنان و دختران در جامعه، میزان بودجه اختصاص‌یافته به آموزش، میزان درآمد ناخالص داخلی این کشورها را به مکان مناسبی برای تحصیل بدل کرده است:
استرالیابا در نظر گرفتن شاخص آموزش، این کشور ۲۴ میلیون نفری رتبه اول را در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد از آن خود کرده است. تحصیلات در استرالیا بیش از ۲۰ سال زمان می‌برد؛ این در حالی است که تعداد سال‌های تحصیل در آمریکا ۱۶ سال است.بر اساس آمارهای گزارش‌شده، ۱۰۰ درصد از افراد فرزندان خود را در مقاطع پیش‌دبستانی، ابتدایی و متوسطه ثبت‌نام می‌کنند و ۹۴ درصد از شهروندان بالای ۲۵ سال استرالیایی، دست‌کم دارای تحصیلات متوسطه هستند.نسبت دانش‌آموز به معلم در استرالیا ۱۴ به یک است. استرالیا با قاطعیت از آموزگاران خود پشتیبانی می‌کند. این کشور معلمان را تشویق به کار در مناطق روستایی می‌کند. بر اساس گزارش‌های یونسکو، اقدامات قابل توجهی در رابطه با پرداخت حقوق بالا برای معلمان در تمام سطوح صورت گرفته است.
ژاپن
آموزش اجباری در ژاپن از سن ۶ سالگی آغاز می‌شود. به دلیل تمرکز بسیار بالای این کشور بر تحصیلات، دانش‌آموزان ژاپنی از پایه علمی بسیار خوبی برخوردارند. نرخ ترک تحصیل در مدارس ابتدایی این کشور تنها ۲ درصد است.بر اساس رتبه‌بندی موسسه پیرسون Pearson که هر ساله سیستمهای آموزش و پرورش کشورهای دنیا را ارزیابی و مقایسه می‌کند، ژاپن رتبه ۲ را در عملکرد آموزش کسب کرده است. همچنین بر اساس رتبه‌بندی PISA -موسسه فرانسوی که آزمونی بین‌المللی در میان کشورهای جهان برگزار می‌کند- ژاپن مقام چهارم را در ادبیات و مقام هفتم را در ریاضیات از آنِ خود کرده است.نرخ سواد در این کشور ۱۲۷ میلیونی، ۹۹ درصد است.
کره جنوبیبر اساس ارزیابی‌های انجام‌شده در مورد دانش‌آموزان کشور ۴۹ میلیون نفری کره جنوبی از سطح خوبی از تحصیلات برخوردارند چه آنها که در مدارس خصوصی تحصیل می‌کنند و چه در مدارس دولتی.این کشور بر اساس رتبه‌بندی PISA در ادبیات و هم در ریاضی رتبه ۵ را کسب کرده است.بر اساس گزارش بی‌بی‌سی، ساعت‌طولانی مطالعه، رمز موفقیت این دانش‌آموزان است.
فنلاندتعداد قابل توجهی زنگ تفریح در مدارس این کشور، رمز موفقیت دانش‌آموزان فنلاندی است. در این کشور که در شمال اروپا قرار دارد، سن مدرسه از ۷ سالگی آغاز می‌شود. آنها به طور کلی ۵ ساعت از روز را در مدارس می‌گذرانند و به ازای هر یک ساعت ۱۵ دقیقه زنگ تفریح دارند.ارزیابی دانش‌آموزان تا کلاس چهارم با نمره مشخص نمی‌شود.از نظر رتبه‌بندی PISA این کشور در ادبیات رتبه ۶ و در ریاضیات رتبه ۱۲ را کسب کرده است.بر اساس گزارش‌های OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی)، تفاوت میان ضعیف‌ترین و قوی‌ترین دانش‌آموزان در فنلاند بسیار اندک است.
نروژاز نظرشاخص توسعه انسانی نروژ بالاترین رتبه را از سوی سازمان ملل متحد کسب کرده است. این کشور ۵٫۱ میلیون نفری، آموزش و تحصیلات را برای نروژی‌ها اولویت قرار داده است.نروژ ۶٫۶ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای آموزش و پرورش هزینه می‌کند.نسبت دانش‌آموز به معلم در این کشور ۹ به یک است.با تکیه بر یک برنامه درسی ملی که آموزگاران برای دانش‌آموزان مشخص می‌کنند، درس‌هایی در زمینه هنر، صنایع دستی، تغذیه، سلامت، موسیقی و ورزش به دانش‌آموزان نروژی ارائه می‌شود.دانش‌آموزان نروژی هم همچون فنلاندی‌ها با نمره ارزیابی نمی‌شوند.۱۰۰ درصد کودکان در سن مدرسه، در مدارس ثبت‌نام می‌کنند و ۹۷ درصد افراد دارای تحصیلات حداقل متوسطه هستند.از دیگر نکات مهم در آموزش و پرورش نروژ این است که شکاف جنسیتی در نظام آموزشی این کشور به طور کامل از بین رفته است.
سنگاپورسیستم آموزشی در این کشور ۵٫۷ میلیونی بر اساس آزمون و امتحان است.سنگاپور با فراهم کردن نظام آموزشی ازاد و انعطاف‌پذیر، دانش‌آموزان را با نیازهای جامعه آشنا می‌کند و به گونه‌ای به آنها آموزش می‌دهد که بتوانند در رفع مشکلات جامعه سهیم باشند.سیاست‌های آموزشی این کشور متمرکز بر رشد منابع انسانی است و سعی می‌شود تا علاوه بر آشنا کردن دانش‌آموزان با نیازهای کشور، مهارت‌های لازم برای انجام فعالیت‌های علمی-فناورانه در سطح جامعه به آنها آموزش داده شود.بر اساس رتبه‌بندی پیرسون این کشور رتبه یک را از نظر کیفیت سیستم آموزش کسب کرده است.
هلندحتی دانش‌آموزان مهاجری که هلندی نمی‌دانند امکان تحصیل در مدارس هلندی را دارند. این کشور ۱۷ میلیون جمعیت دارد و تدریس در زبان‌های غیرهلندی برای دانش‌آموزان در سطوح اول تا چهارم را فراهم می‌کند.نرخ فارغ‌التحصیلی در سطح متوسطه ۹۴ درصد است و شرایط تحصیل رایگان برای دانش‌آموزان فقیر نیز مهیا شده است.بر اساس گزارش‌های یونسکو، مدارس ابتدایی با دانش‌آموزان محروم، به طور متوسط ۵۸ درصد بیش از کشورهای دیگر از نظر تعداد آموزگار و دیگر خدمات پشتیبانی و حمایت می‌شوند.بر اساس رتبه‌بندی پیرسون، نظام آموزش و پرورش جایگاه هشتم را از آنِ خود کرده است.
آلماندر سال ۲۰۰۰ و زمانی که این کشور موفق به کسب رتبه‌ای قابل توجه در نظرسنجی PISA نشد و همچنین شاخص آموزش این کشور از سوی سازمان ملل متحد رتبه هفتم را به خود اختصاص داد، تصمیم به انجام اصلاحاتی در نظام آموزش و پرورش خود گرفت.با ایجاد تغییرات در سیاست‌های آموزشی، از جمله تصویب استانداردهای ملی و افزایش حمایت از دانشجویان محروم، به یکباره همه چیز در امر آموزش برای این کشور ۸۲ میلیونی تغییر کرد.امروز جایگاه آلمان بر اساس نظرسنجی PISA رتبه ۲۰ در ادبیات و رتبه ۱۶ در ریاضیات را از آنِ خود کرده است.
ایرلنداین کشور در شاخص آموزش سازمان ملل متحد جایگاه ششم را کسب کرده است. ایرلند که ۴٫۷ میلیون جمعیت دارد، ۶٫۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای آموزش و پرورش هزینه می‌کند که این میزان دو برابر آنچه سنگاپور برای آموزش می‌پردازد، است.در اولویت قرار دادن آموزش در ایرلند موجب شده، ۹۸ درصد از شهروندان این کشور، تحصیلات متوسطه را به اتمام برسانند.
انگلیس۹۹٫۹ درصد از جمعیت بالای ۲۵ سال انگلیس از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند. این کشور که ۶۵ میلیون نفر جمعیت دارد.بر اساس برآوردها تا سال ۲۰۲۵، ۷۵۰ هزار دانش‌آموز به جمعیت تحصیلی این کشور اضافه خواهد شد و دولت انگلیس در حال برنامه‌ریزی برای این افراد است. بر اساس رتبه‌بندی پیرسون، این کشور رتبه ۶ را به خود اختصاص داده است.
مطالعه بیشتر: بررسی نظام آموزشی در دو کشور مالزی و انگلیس
ده دانشگاه برتر دنیا در سال ۲۰۱۷
موسسه QS هر ساله، با در نظر گرفتن پارامترهایی مشخص، به ارزیابی دانشگاه‌ها و مقایسه آنها در جهان می‌پردازد.پارامترهای انتخابی این موسسه بر کیفیت ۶ شاخص معین استوار است. مهمر‌ترین آنها اعتبار دانشگاه است و این اعتبار باید از دیدگاه اعضای هیات علمی سایر دانشگاه‌ها نسبت به دانشگاه مورد نظر بررسی شود. معیار اصلی این بررسی مراجعه و استناد این اعضا به مقالات و سایر مطالب علمی منتشرشده دانشگاه است. از دیگر پارامترهای مهم برای ارزیابی، نسبت اعضای هیات علمی به دانشجو، میزان استناد به هر عضو هیات علمی، اعتبار افراد شاغل، تعداد دانشجویان بین‌المللی و تعداد اعضای هیات علمی بین‌المللی است.رتبه‌بندی بهترین دانشگاه‌های دنیا در سال ۲۰۱۶-۲۰۱۷ بر اساس رشته‌های مختلف به شرح زیر است:در حوزه هنر و علوم انسانی دانشگاه‌های آکسفورد، کیمبریج، هاروارد، کالیفرنیا و استنفورد، به ترتیب جایگاه اول تا پنجم را کسب کرده‌اند.در حوزه مهندسی و فناوری اطلاعات، دانشگاه‌های ماساچوست(MIT)، استنفورد، کمبریج، نانیانگ سنگاپور و دانشگاه ETH در سوئیس، به ترتیب جایگاه اول تا پنجم را کسب کرده‌اند.
در حوزه علوم پزشکی و زندگی (Life, Science and Medicine)، دانشگاه‌های هاروارد، کمبریج، آکسفورد، ماساچوست (MIT) و استنفورد به ترتیب رتبه اول تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.در حوزه علوم طبیعی (Nnatural Sciences)، دانشگاه‌های MIT ماساچوست، دانشگاه کمبریج، دانشگاه هاروارد، استنفورد و دانشگاه آکسفورد رتبه اول تا پنجم را کسب کرده‌اند.همچنین در حوزه علوم اجتماعی و مدیریت در سال ۲۰۱۷، دانشگاه‌های هاروارد، LSE لندن، آکسفورد، کمبریج و استنفورد جایگاه اول تا پنجم را از آنِ خود کرده‌اند.
دانشگاه در کدام کشورها رایگان است؟
از آنجا که مدارک دانشگاهی موقعیت‌های بهتری برای استخدام و دسترسی به مشاغل با درآمد بالاتر فراهم می‌کنند، بسیاری از افراد پس از فارغ‌التحصیل شدن از دوره متوسطه تمایل به ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها و برای تحصیلات عالی دارند. اما دانشگاه رفتن در بسیاری از کشورهای دنیا گران و پرهزینه است.به عنوان مثال در آمریکا، برای ثبت‌نام در دانشگاه‌های دولتی، دانشجویان می‌بایست هزینه‌ای بالغ بر ۲۴٫۰۶۱ دلار برای هر ترم پرداخت کنند. در صورت ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی این مبلغ حدودا ۴۷٫۸۳۱ دلار خواهد بود. این هزینه‌ها برای دانشجویانی که از دیگر کشورهای دنیا برای تحصیل به آمریکا می‌روند، به مراتب بالاتر خواهد بود.اگرچه بسیاری از دانشگاه‌ها در آمریکا با پرداخت وام و کمک‌هزینه تحصیلی این امکان را برای تعداد محدودی از دانشجویان فراهم می‌آورند اما بسیاری از مردم عادی به سادگی نمی‌توانند هزاران دلار برای دانشگاه رفتن هزینه کنند.ارائه آموزش کاملا رایگان و باکیفیت اگرچه به غیرممکن به نظر می‌رسد، اما اگر تعداد کشورهایی که چنین تسهیلاتی را برای دانشجویان خود فراهم می‌آورند، افزایش یابند، قطعا نرخ سوادآموزی در سطح جهانی رشد خواهد کرد.لیست کشورهایی که تحصیلات دانشگاهی در آنها رایگان است به شرح زیر است:
آلماندانشگاه‌های آلمان آموزش رایگان را برای همه –از جمله دانشجویان بین‌المللی- و با هدف جذب کارگران ماهر به کشور ارائه می‌دهند.از آنجا که شهروندان آلمانی مالیات زیادی به دولت پرداخت می‌کنند، این کشور هزینه کافی برای تامین آموزش رایگان را دارد.آمار و ارقام نشان می‌دهد که دست‌کم ۹۰۰ رشته در سطح کارشناسی به زبان انگلیسی در سراسر کشور آلمان ارائه می‌شود که شامل طیف گسترده‌ای از رشته‌هایی نظیر علوم انسانی، سیاست و مهندسی و فنی می‌شود.
فنلانددانشگاه‌های فنلاند نیز کاملا رایگانند و رشته‌های بسیاری را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهد.با این حال هزینه زندگی در فنلاند بسیار بالاست و دانشجویان بین‌المللی باید خود این هزینه‌ها را تقبل کنند.به طور متوسط، هزینه زندگی ماهیانه یک دانشجو در فنلاند در حدود ۸۰۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار در شهرهای کوچک تخمین زده شده است. این میزان در شهرهای بزرگ بالاتر است.
نروژمطابق قانون، در این کشور از دانشجویان بین‌المللی هزینه‌ای بابت شهریه دریافت نمی‌شود.اگرچه این کشور یکی از گران‌ترین کشورها در دنیا از نظر هزینه زندگی است. دانشگاه‌ها با ارائه بورس تحصیلی، وام‌های تحصیلی و همچنین برنامه‌های کمک‌هزینه تحصیلی برای دانشجویان بین‌المللی بخشی و گاهی به طور کامل این هزینه‌ها را تامین می‌کنند.
برزیلشهریه دانشگاه برای دانشجویان بین‌المللی بسیار جزئی است اما تعداد رشته‌هایی که به زبان انگلیسی ارائه می‌شود نیز معدود است. بیشتر رشته‌های تحصیلی در این کشور به زبان برزیلی تدریس می‌شوند.
اسلوونیاین کشور حدود ۱۵۰ دوره را به زبان انگلیسی و رایگان برگزار می‌کند. شهریه دریافتی از دانشجویان بین‌المللی بسیار اندک است.
آموزش اجباری در ژاپن از سن ۶ سالگی آغاز می‌شود. به دلیل تمرکز بسیار بالای این کشور بر تحصیلات، دانش‌آموزان ژاپنی از پایه علمی بسیار خوبی برخوردارند. نرخ ترک تحصیل در مدارس ابتدایی این کشور تنها ۲ درصد است.بر اساس رتبه‌بندی موسسه پیرسون Pearson که هر ساله سیستمهای آموزش و پرورش کشورهای دنیا را ارزیابی و مقایسه می‌کند، ژاپن رتبه ۲ را در عملکرد آموزش کسب کرده است. همچنین بر اساس رتبه‌بندی PISA -موسسه فرانسوی که آزمونی بین‌المللی در میان کشورهای جهان برگزار می‌کند- ژاپن مقام چهارم را در ادبیات و مقام هفتم را در ریاضیات از آنِ خود کرده است.نرخ سواد در این کشور ۱۲۷ میلیونی، ۹۹ درصد است.کره جنوبیبر اساس ارزیابی‌های انجام‌شده در مورد دانش‌آموزان کشور ۴۹ میلیون نفری کره جنوبی از سطح خوبی از تحصیلات برخوردارند چه آنها که در مدارس خصوصی تحصیل می‌کنند و چه در مدارس دولتی.این کشور بر اساس رتبه‌بندی PISA در ادبیات و هم در ریاضی رتبه ۵ را کسب کرده است.بر اساس گزارش بی‌بی‌سی، ساعت‌طولانی مطالعه، رمز موفقیت این دانش‌آموزان است.فنلاندتعداد قابل توجهی زنگ تفریح در مدارس این کشور، رمز موفقیت دانش‌آموزان فنلاندی است. در این کشور که در شمال اروپا قرار دارد، سن مدرسه از ۷ سالگی آغاز می‌شود. آنها به طور کلی ۵ ساعت از روز را در مدارس می‌گذرانند و به ازای هر یک ساعت ۱۵ دقیقه زنگ تفریح دارند.ارزیابی دانش‌آموزان تا کلاس چهارم با نمره مشخص نمی‌شود.از نظر رتبه‌بندی PISA این کشور در ادبیات رتبه ۶ و در ریاضیات رتبه ۱۲ را کسب کرده است.بر اساس گزارش‌های OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی)، تفاوت میان ضعیف‌ترین و قوی‌ترین دانش‌آموزان در فنلاند بسیار اندک است.نروژ
از نظرشاخص توسعه انسانی نروژ بالاترین رتبه را از سوی سازمان ملل متحد کسب کرده است. این کشور ۵٫۱ میلیون نفری، آموزش و تحصیلات را برای نروژی‌ها اولویت قرار داده است.نروژ ۶٫۶ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای آموزش و پرورش هزینه می‌کند.نسبت دانش‌آموز به معلم در این کشور ۹ به یک است.با تکیه بر یک برنامه درسی ملی که آموزگاران برای دانش‌آموزان مشخص می‌کنند، درس‌هایی در زمینه هنر، صنایع دستی، تغذیه، سلامت، موسیقی و ورزش به دانش‌آموزان نروژی ارائه می‌شود.دانش‌آموزان نروژی هم همچون فنلاندی‌ها با نمره ارزیابی نمی‌شوند.۱۰۰ درصد کودکان در سن مدرسه، در مدارس ثبت‌نام می‌کنند و ۹۷ درصد افراد دارای تحصیلات حداقل متوسطه هستند.از دیگر نکات مهم در آموزش و پرورش نروژ این است که شکاف جنسیتی در نظام آموزشی این کشور به طور کامل از بین رفته است.سنگاپورسیستم آموزشی در این کشور ۵٫۷ میلیونی بر اساس آزمون و امتحان است.سنگاپور با فراهم کردن نظام آموزشی ازاد و انعطاف‌پذیر، دانش‌آموزان را با نیازهای جامعه آشنا می‌کند و به گونه‌ای به آنها آموزش می‌دهد که بتوانند در رفع مشکلات جامعه سهیم باشند.سیاست‌های آموزشی این کشور متمرکز بر رشد منابع انسانی است و سعی می‌شود تا علاوه بر آشنا کردن دانش‌آموزان با نیازهای کشور، مهارت‌های لازم برای انجام فعالیت‌های علمی-فناورانه در سطح جامعه به آنها آموزش داده شود.بر اساس رتبه‌بندی پیرسون این کشور رتبه یک را از نظر کیفیت سیستم آموزش کسب کرده است.هلندحتی دانش‌آموزان مهاجری که هلندی نمی‌دانند امکان تحصیل در مدارس هلندی را دارند. این کشور ۱۷ میلیون جمعیت دارد و تدریس در زبان‌های غیرهلندی برای دانش‌آموزان در سطوح اول تا چهارم را فراهم می‌کند.نرخ فارغ‌التحصیلی در سطح متوسطه ۹۴ درصد است و شرایط تحصیل رایگان برای دانش‌آموزان فقیر نیز مهیا شده است.بر اساس گزارش‌های یونسکو، مدارس ابتدایی با دانش‌آموزان محروم، به طور متوسط ۵۸ درصد بیش از کشورهای دیگر از نظر تعداد آموزگار و دیگر خدمات پشتیبانی و حمایت می‌شوند.بر اساس رتبه‌بندی پیرسون، نظام آموزش و پرورش جایگاه هشتم را از آنِ خود کرده است.آلماندر سال ۲۰۰۰ و زمانی که این کشور موفق به کسب رتبه‌ای قابل توجه در نظرسنجی PISA نشد و همچنین شاخص آموزش این کشور از سوی سازمان ملل متحد رتبه هفتم را به خود اختصاص داد، تصمیم به انجام اصلاحاتی در نظام آموزش و پرورش خود گرفت.با ایجاد تغییرات در سیاست‌های آموزشی، از جمله تصویب استانداردهای ملی و افزایش حمایت از دانشجویان محروم، به یکباره همه چیز در امر آموزش برای این کشور ۸۲ میلیونی تغییر کرد.امروز جایگاه آلمان بر اساس نظرسنجی PISA رتبه ۲۰ در ادبیات و رتبه ۱۶ در ریاضیات را از آنِ خود کرده است.ایرلنداین کشور در شاخص آموزش سازمان ملل متحد جایگاه ششم را کسب کرده است. ایرلند که ۴٫۷ میلیون جمعیت دارد، ۶٫۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای آموزش و پرورش هزینه می‌کند که این میزان دو برابر آنچه سنگاپور برای آموزش می‌پردازد، است.در اولویت قرار دادن آموزش در ایرلند موجب شده، ۹۸ درصد از شهروندان این کشور، تحصیلات متوسطه را به اتمام برسانند.انگلیس
۹۹٫۹ درصد از جمعیت بالای ۲۵ سال انگلیس از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند. این کشور که ۶۵ میلیون نفر جمعیت دارد.بر اساس برآوردها تا سال ۲۰۲۵، ۷۵۰ هزار دانش‌آموز به جمعیت تحصیلی این کشور اضافه خواهد شد و دولت انگلیس در حال برنامه‌ریزی برای این افراد است. بر اساس رتبه‌بندی پیرسون، این کشور رتبه ۶ را به خود اختصاص داده است.
در حوزه علوم پزشکی و زندگی (Life, Science and Medicine)، دانشگاه‌های هاروارد، کمبریج، آکسفورد، ماساچوست (MIT) و استنفورد به ترتیب رتبه اول تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.در حوزه علوم طبیعی (Nnatural Sciences)، دانشگاه‌های MIT ماساچوست، دانشگاه کمبریج، دانشگاه هاروارد، استنفورد و دانشگاه آکسفورد رتبه اول تا پنجم را کسب کرده‌اند.همچنین در حوزه علوم اجتماعی و مدیریت در سال ۲۰۱۷، دانشگاه‌های هاروارد، LSE لندن، آکسفورد، کمبریج و استنفورد جایگاه اول تا پنجم را از آنِ خود کرده‌اند.